آزاد نمىشود ؟ فرمود : نه ، چه اين شخص نسبت به خدا و مولايش نافرمان مىباشد .
بنا بر اين گريختن ، قرارداد تدبير را باطل ساخته است .
3538 - سكونى از امام ششم از پدرش عليهما السّلام نقل كرده كه فرمود : نزد امير المؤمنين شكايت آوردند كه مردى بندهء گريخته اى را كه متعلَّق به ديگرى است گرفته و آن بنده با او بوده سپس فرار كرده است ، آيا ضامن بنده هست يا نه ؟ فرمود :
قسم به خداوند يكتا ياد كند كه او را برهنه نكرده و چيزى از آنچه همراه او بوده نستانده و او را نفروخته است ، همچنين در نگهدارىاش كوتاهى و سستى نكرده است . چنانچه قسم خورد از ضمانش فارغ مىشود و ديگر ضامن او نيست .
شرح : « مراد آنست كه بنده و حيوان حكمش با ساير چيزهاى گم شده فرق دارد چيزهائى كه از ديگران گم شده و شخصى آن را مىيابد چنانچه تصرّفى در آن كند حتّى اگر برداشتن و دست زدن به آن باشد ضامنش مىشود ، ولى بردهء فرارى اين طور نيست » .
3539 - غياث بن ابراهيم دارمى از امام صادق از پدرش عليهما السّلام نقل كرده كه فرمود : امير مؤمنان عليه السّلام در بارهء حقّى كه براى يافتن بندهء فرارى است فرمود : اين حق مادامى كه بندهء مسلمان را به صاحب مسلمانش بازگردانند صحيح است نه به غير مسلمان .
شرح : « منظور اينست كه بنده نيز مانند ساير چيزها مال است و بايد به

190