3478 - امير المؤمنين عليه السّلام در بارهء فرزند كنيز مكاتبى كه در ايّام مكاتبهء مادرش به دنيا آمده و مادر بيشتر وجه المكاتبه را پرداخته و از دنيا رفته بود حكم فرمود كه فرزند نيز مانند مادر است هر مقدار كه مادر آزاد شده او نيز آزاد و هر مقدار كه مادر به رقيّت مانده فرزند نيز باقى است .
3479 - حلبى گويد امام صادق عليه السّلام در بارهء غلامى مكاتب كه مولايش با او شرط كرده بود تا زمانى كه تمام اقساط را نپرداخته حقّ ندارد همسر اختيار كند فرمود : درست نيست ازدواج كند مگر با اجازهء مولايش ، زيرا شرطشان لازم الوفا است .
3480 - جميل بن درّاج گويد : امام صادق عليه السّلام در بارهء بندهء مكاتبى كه چند قسط پرداخت كرده و در حالى كه پسرى را از كنيزش با مقدارى مال بجاى گذاشت از دنيا رفت ، فرمود : پسر كار مىكند و بقيّهء اقساط را مىپردازد و آزاد مىشود و مال را به ارث مىبرد .
شرح : « اين حكم مكاتب مطلق است زيرا مشروط ، بموت كتابتش باطل گردد » .
3481 - سماعة از آن حضرت عليه السّلام پرسيد بنده اى را كه مولايش

165