نام کتاب : من لا يحضره الفقيه ( فارسي ) نویسنده : الشيخ الصدوق جلد : 4 صفحه : 13
مبتلا شد ، در حال ناراحتى فكر و غضب حكمى صادر نكند . 3235 - و امام صادق عليه السّلام فرمود : چنانچه قاضى از كسى كه در طرف راست يا چپش نشسته نظر خواهى كند پس لعنت خدا و فرشتگان و مردم همگى را براى خود خريده است ، چرا از جاى خويش بر نمىخيزد ( يعنى از كرسى قضا ) و آن دو تن را بجاى خود نمىنشاند . شرح : « اين خبر دلالت صريح دارد كه بايد قاضى خود مجتهد باشد زيرا در صورت عدم اجتهاد است كه از ديگران استعلام حكم مىكند ، و شكَّى نيست كه براى فروع همهء امور حكم معين كردن امرى است غير ممكن و به علاوه بر فرض تنصيص ( تعيين جزء جزء احكام و فروعش ) علم مقلَّد بهمهء آنها محال است و مرتّبا اتّفاق مىافتد كه براى قاضى قضيّه اى پيش مىآيد كه نصّى در بارهء آن نشنيده ، پس واجب است بر او در تمام احوال اعمال نظر كند در تطبيق فروع بر اصول و تفحّص در بارهء دليل ، و كسانى كه جواز قضاء مقلَّد را چندان سخت نمىدانند هنوز مبتلا بقضاء نشدهاند تا نيك بدانند كه اشتباه مىكنند و أدلَّه اى كه بدان تمسّك مىكنند همه در مقام حرف به كار مىآيد نه عمل » . 3236 - مردى در زمان خلافت امير المؤمنين بر ايشان وارد شد و چند روزى ميهمان آن حضرت بود ، آنگاه دعوائى با كسى عنوان كرد و از حضرت استعلام حكم نمود در صورتى كه قبلا يعنى روز اول عنوان نكرده بود ، حضرت امير عليه السّلام فرمود : آيا
13
نام کتاب : من لا يحضره الفقيه ( فارسي ) نویسنده : الشيخ الصدوق جلد : 4 صفحه : 13