فرمود : اين مرد حقّ ماه رمضان را نشناخته است ، زيرا كه او در شب فرصت گسترده اى در اختيار داشته ، گفت : گفتم : آيا براى او روا نيست كه بخورد ، و بياشامد ، و تقصير كند ؟ فرمود : خداى عزّ و جلّ به آئين رحمت و به منظور فرو كاستن خستگى و رنج و مشقّت سفر ، مسافر را رخصت افطار و تقصير داده است ، و رخصت مجامعت زنان در راه سفر به هنگام روز در ماه رمضان به او نداده است ، و به هنگام مراجعت از سفر قضاى روزه را بر او واجب ساخته ، ولى قضاى اتمام نماز را بر او واجب نكرده است و سنّت به قياس در نمىآيد - يعنى نماز از جهت قضا با روزه قياس نمىشود ، چنان كه مجامعت نيز از جهت حلَّيّت با اكل و شرب مقايسه نمىگردد - و من چون در ماه رمضان سفر كنم غذاى كامل نمىخورم ، و تا حدّ سيراب شدن آب نمىنوشم .
و نهى از جماع براى شخص مسافر نهى كراهت است ، نه نهى تحريم . - و در اين نهى جنبهء اخلاقى و وجدانى بيشتر از جنبهء تشريعى ملحوظ شده است - .
1987 - و حلبى از امام صادق عليه السّلام روايت كرده و گفته است ، كه از آن امام در بارهء مردى سؤال كردم كه در سفر روزه گرفته است ، پس فرمود : اگر مطلع بوده است كه رسول خدا صلَّى الله عليه و آله از آن نهى فرموده پس مىبايد قضاى آن را بجا آورد ، و اگر از اين نهى اطَّلاع نداشته است چيزى بر او نيست .

487