و از استادمان محمّد بن حسن بن وليد - رضي الله عنه - پرسيدم اين تهليلات ( سه بار لا إله الا الله ) و تكبيرات ( سه بار الله اكبر ) را كه رسم شده اين مردم پس از نمازها مىگويند چيست ؟ گفت براى من چنين روايت كرده‌اند كه بنى اميّه رسم كرده بودند كه مردم پس از نماز جمعه ، امير المؤمنين على عليه السّلام را سه بار لعن كنند ( العياذ با لله ) و همه جا و در همهء مجالس اين رسم عملى بود ، تا زمانى كه عمر بن عبد العزيز بخلافت نشست آن را منع كرد ، و گفت تهليل و تكبير اى مردم بعد از نماز ثوابش بيشتر است .
شرح : « چنان كه از مطاوى تواريخ و بعض كتب حديث استفاده مىشود بيش از هشتاد سال كه بالغ بر هزار ماه مىشود امير مؤمنان و مولاى متّقيان در پس هر نماز و بالاى هر منبر لعن مىشد و مردم آن را يكى از اعمال نزديككنندهء به خدا مىپنداشتند ، و در مجلسى از مجالس دينى نبود جز آنكه اين عمل تكرار ميشد و تنها سجستان را از تمامى ممالك و شهرستانهاى اسلامى از گفتن لعن استثنا كرده‌اند با اينكه اهل آنجا همگى از خوارج مىبودند ، و اين استمرار داشت تا اينكه عمر بن عبد العزيز اموى بخلافت رسيد و براى جلوگيرى از اين كار زشت و حرام چاره اى انديشيد و چنان كه ديار بكرى در » الخميس « نقل كرده مرد يهودى را پنهانى خواند و با او گفتگوئى كرد ، و روزى آن مرد بدربار آمد و اظهار نمود كه عرض مختصرى با خليفه دارد ، عمر بن عبد العزيز در حضور جمع درباريان حاجت او را پرسيد ، وى گفت : اجازه مىخواهم كه دختر خليفه را براى پسر خويش خواستگارى كنم ، خليفه و درباريان كه اين سخن را از مرد يهودى شنيدند با پرخاش و تندى او را مورد عتاب قرار داده ، گفتند :
اى مردك تو از يهودى و مسلمان دختر به كافر نمىدهد ، مرد گفت : اگر اين سخن درست است پس از چه رو رسول خدا دخترش را به على بن ابى طالب داد ، حاضران با

108