جابر بن عبد الله انصارى مىگفت : پيامبر خدا صلى الله عليه و آله در گذرگاهى به مردى كه مبتلا به بيمارى صرع بود ( بيمارى عصبى كه در انسان باعث تشنّج و فقد شعور مىگردد و غالبا با حالت تشنج احساس درد و سستى در اعضاى بدن شروع مىشود و مريض ناگهان بر زمين مىافتد و دندانها را بهم فشار مىدهد و چهره اش كبود و گاهى بدنش مانند چوب مىشود و اين حالت چند دقيقه طول مىكشد سپس شروع به تنفس مىكند و انقباضاتى در عضلات چهره اش پيدا مىشود و آنگاه به حالت ضعف و سستى بخواب مىرود - فرهنگ عميد ص 692 ) و مردم اطراف او را گرفته بودند و به او مىنگريستند ، رسول خدا صلى الله عليه و آله پرسيد ، اينجا چه خبر است و اينان براى چه گرد آمده‌اند ؟ گفتند : ديوانه ايست از پا در آمده . رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود : اين شخص ديوانه نيست بلكه دردمندى است مبتلا . آيا مايليد شما را آگاه كنم از ديوانهء واقعى ؟ عرض كردند : بلى ، يا رسول الله ، حضرت فرمود : ديوانهء واقعى آن كس است كه از خودپسندى و باليدن بر خود روى زمين ، با ناز و تكبّر گام برمىدارد و با گوشهء چشم به چپ و راست خود مىنگرد ، و پهلوى را با شانه به اين سو و آن سو مىبرد [ و با آنكه گنهكار است آرزوى بهشت دارد و از زبان او كسى آسوده نيست و به نيكيش اميد نمىرود - خصال باب سته ] ، چنين شخصى ديوانه است ، و ليكن اين مرد ديوانه نيست بلكه مبتلاست .
2 - حمزة بن حمران گويد : امام صادق عليه السّلام فرمود : براستى آدمى كه به

89