مىپرسند : آيا شما از مؤمنان هستيد ؟ پاسخ مىدهيم « * ( إِنْ شاءَ الله ) * تعالى » ( اگر خدا خواسته باشد ) ، پس مىپرسند : مگر مؤمنان در بهشت نيستند ؟ ما جواب مىگوئيم :
آرى ، هستند . مىپرسند : آيا شما هم در بهشت هستيد ؟ پس چون به اعمال خود مىنگريم ، در مىمانيم و از پاسخ دادن عاجز مىشويم ، گويد : امام عليه السّلام فرمود :
اگر به شما گفتند : آيا شما مؤمن هستيد ؟ فورا بگوئيد : « بله ، * ( إِنْ شاءَ الله ) * » ( حديث چنين است ولى ظاهرا آنست كه امام عليه السّلام با اين جمله و آنچه بعد از آن است در صدد ياد دادن طرز تعليق به خواست خدا مىباشد ) .
گويد : عرض كردم : اين جمله را گفتم ، و ايشان مىگويد : شما كه استثنا ( و منها ) نموديد يقينا در ايمان خود ترديد داريد ، فرمود : پس قسم بخوريد و بگوئيد :
به خدا سوگند ما هيچ ترديدى نداريم ، و لكن استثناء نموديم ، چنان كه خدا فرموده : * ( لَتَدْخُلُنَّ الْمَسْجِدَ الْحَرامَ إِنْ شاءَ الله آمِنِينَ ) * ( حتما وارد مسجد الحرام مىشويم اگر خدا خواسته باشد در حال ايمن از هر گزندى - فتح : 27 ) .
و مسلَّم است كه خدا از ابتدا مىدانست حتما ايشان وارد آنجا خواهند شد ، و نيز خداوند عزّ و جلّ گروندگان واقعى را بخاطر كار شايسته « مؤمنين » ناميده ، و شخصى كه مرتكب گناهان بزرگ ، و عملى كه خداى عزّ و جلّ به ارتكاب آن بيم دوزخ داده ، گردد ، نه در قرآن و نه در روايت « مؤمن » ناميده نشده و پس از

452