آن هم نفاق و هم ايمان است ، و دلى كه وارونه و سرنگون است ، و دلى است چركين و بر آن مهر زده شده ، و دلى است درخشان و پاك . عرض كردم : دل تابان كدام است ؟ فرمود : آنكه چيزى همانند چراغ درونش مىباشد ، و امّا دلى كه چرك و زنگار روى آن را گرفته دل منافق است ، و دل فروزنده ، قلب مؤمن مىباشد اگر خدا به او عطائى دهد سپاسگزارى نمايد ، و اگر گرفتارش كند بردبارى پيشه سازد ، و دل وارونه دل مشرك است . آنگاه اين آيه را خواند : * ( أَ فَمَنْ يَمْشِي مُكِبًّا عَلى وَجْهِه أَهْدى أَمَّنْ يَمْشِي سَوِيًّا عَلى صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ ) * ( آيا آن كس كه واژگون بر چهرهء خود راه مىرود ، هدايت يافته تر است يا كسى كه مستقيم به راه راست مىرود - ملك 67 : 22 ) امّا دلى كه در آن ايمان و نفاق به هم آميخته است ، آن قلب مردمى از شهر طائف است ( گاهى مؤمن و گاهى منافقاند ) كه هر كدام در حال نفاق مرگش مىرسيد ( چون ايمان نداشته ) تباه بود ، و اگر در موقع ايمان مرگش فرا رسيد ، نجات يافته بود .
52 - عبد السّلام هروى گويد : از امام هشتم حضرت رضا عليه السّلام شنيدم كه مىفرمود : كردار بندگان « مخلوق » هستند . به آن حضرت عرض كردم : اى فرزند

417