نگويم ( تا استفادهء بيشترى برم ) . امام صادق عليه السّلام فرمود : من بتو اجازه مىدهم كه بگوئى ، شروع كن ( بگو ) ! آنگاه حُمران گفت : گواهى مىدهم كه نيست معبود بر حقّى جز خدا ، او يگانه است و شريكى ندارد ، نه همسرى گرفته و نه فرزندى دارد ، و از دو حدّ خارج است : يكى ؛ نبودن ، و ديگرى شبيه بودن به موجودى ، و در افعال بندگان سخن حقّ بين اين دو گفته است ( جبر و تفويض ) نه جبر است و نه تفويض ( يعنى اختيار است ) ، و گواهى مىدهم كه محمّد صلى الله عليه و آله بنده و پيامبر اوست ، كه فرستاده است وى را همراه با هدايت ( كه قرآن ، محض هدايت است ) و به دين درست ( كه اسلام آئين حقّ است ) تا آشكار سازد و غالب گرداند آئين خويش را بر همهء دينها ، و احكام آنها را ( پاره اى را از جهت اصل و پاره اى را از جهت كيفيّت ) منسوخ سازد ، هر چند مشركان مايل نباشند ، و گواهى مىدهم كه بهشت حقّ است و آتش جهنّم حقّ ، و بر انگيخته شدن پس از مرگ حقّ است ، گواهى مىدهم كه يقينا علىّ عليه السّلام حجّت خداست بر مخلوقش ، مردم نمىتوانند آن را ناديده بگيرند و پس از او حسن عليه السّلام ، و بعد از او حسين عليه السّلام سپس علىّ بن الحسين بعد محمّد بن علىّ ، و بعد تو ، اى سرور من پس از ايشان ، وقتى سخنش به اينجا رسيد حضرت صادق عليه السّلام فرمود : مقياس حقّ مقياس حمران است ، آنگاه

41