مصنّف اين كتاب گويد : « اقيعس » [1] مصغّر « اقعس » ( مرد بر آمده سينه و در آمده پشت ) و آن كسى است كه گردنش خميده و پيچيده شده ، و « قعاس » پيچيدگيى است كه در گردن از بادى پيدا مىشود كه گويا آن را شكسته و به پشت سرش بر مىگرداند ، و « أقعس » بزرگ قدر غلبه كننده ، و گفته مىشود : « عزّ أقعس » .
و « قوعس » گردن كلفت و درشت و سخت پشت از هر چيزى ، « قعوس » پير كهن سال و « قعس » نقيض قوزى پشت كه پشت فرو رفته و سينه اش بيرون آمده ، و فعل ماضى آن « قعس » مضارعش « يقعس » مصدرش « قعس » و جمع آن « قعساوات » و « قعس » و « قعساء » ( مؤنّث ) است يعنى مورچه اى كه سينه اش جلو آمده و دمش بالا رفته و « اقعنساس » شدّت ، و « تقاعس » از « تقاعس فلان » گرفته شده ، وقتى كسى از كارى سرباز زند يا از كارى كه به آن موظَّف گرديده شانه خالى كند ، و « مقاعس » تيره اى از طايفهء بنى تميم هستند .

[1] ظاهرا اين لعن پس از اظهار ايمان اين دو تن بوده كه رسول خدا صلَّى اللَّه عليه و آله به كنايه و رمز مطلب را گفته و در بارهء آن دو نفرين فرموده ، و الَّا چه مانعى از لعن صريح بمشركين داشته است . ( غ )

309