نمىبينيد بعضى از آنها در همين زندگى مانند آن سختىها به سرشان مىآيد ، پس اين شدائدى كه در حال مرگ احساس مىكنند از آن جهت سختتر است كه شمّه ايست از عذاب آخرت بدين جهت از عذاب دنيا مشكلتر است . شخصى عرضه داشت : سبب چيست كافرى را مىنگريم كه به آسانى جان مىدهد ، و از دنيا مىرود و در حالى كه سخن مىگويد و مىخندد ، و حاضران را به سخن گفتن سرگرم مىنمايد ، و همين ماجراى را از بعضى مؤمنان نيز مىبينم ، و گاهى در ميان مؤمنان و كافران هستند اشخاصى كه به سختى جان مىدهند و لحظات جان دادن را به سختى هر چه تمامتر سپرى مىسازند . فرمود : آن مؤمنى كه به آسانى جان تسليم مىنمايد براى آنست كه خداوند هر چه سريعتر او را به پاداش آن سراى نائل مىگرداند ، و آن مؤمنى كه سكرات مرگ را به دشوارى پشت سر مىگذارد ، بدان جهت است كه جبران گناهانى كه در دنيا مرتكب شده بنمايد ، تا پاك و پاكيزه به آن جهان وارد گردد ، و بدون هيچ مانعى مستحقّ پاداش أبدى گردد .
و آن كافرى كه به آسانى جان مىدهد ، به پاداش كارهاى خيرى است كه در دنيا انجام داده تا آنگاه كه از دنيا برود او را پاداشى نباشد و براى وى عملى باقى نماند مگر آنچه موجب عقاب است ، و آن كافرى كه با سختى ، سكرات

193