بدان راغبترند ، و اگر كسانى هم از شنيدن خطبه صرف نظر كنند و بروند بيشتر مردم باقى ميمانند ، و آن زياد و مكرّر در هر ماه نيست تا اينكه ملال آور باشد و خسته شوند و آن را بىاهميّت دانند و اعتنا نكنند .
مؤلَّف كتاب ( شيخ صدوق - رحمه الله - ) گويد : اين خبر اين چنين است ( يعنى خطبه‌هاى جمعه را پيش از نماز گفته است ) و لكن خطبه‌ها ، هم در نماز عيدين و هم در نماز جمعه بعد از نماز است ، زيرا آن بمنزلهء دو ركعت آخر است ، و اوّلين كسى كه خطبهء نماز جمعه را قبل از نماز خواند عثمان بن عفّان بود ، و بواسطهء كارهاى نادرستى كه انجام داد ، مردم از او متنفّر شده و براى شنيدن خطبهء باقى نمىماندند ، و بمجرّدى كه نماز پايان مىيافت متفرّق و پراكنده مىشدند ، و با خود ميگفتند : موعظهء او چه فائده دارد ، او هر چه خواست كرد ، و رعايت فرمان خدا را ننمود . عثمان ناچار به جلو انداختن خطبه‌ها شد ، تا ( لا اقل ) مردم براى انتظار نماز ( هم كه شده ) باقى بمانند و متفرّق نگردند .
مترجم كتاب گويد : « بايد دانست كه براى مؤلَّف در اينجا سهوى در اين موضوع رخ داده است ، و عثمان خطبه‌هاى نماز عيد را پيش انداخت ، و روايت فريقين چه عامّه و چه خاصّه جملگى دلالت دارد بر اينكه خطبه‌هاى نماز جمعه قبل از نماز است ، و خطبه‌هاى عيدين بعد از صلاة ، و ظاهرا اشتباه از جهت خبرى باشد كه مؤلَّف از امام صادق عليه السّلام نقل مىكند كه فرمود :
« أوّل من قدّم الخطبة على الصّلاة يوم الجمعة عثمان لأنّه كان اذا صلَّى لم يقف النّاس على

234