ابو قبيس حاضر گشته و با زبان و لب براى آنست كه او را زيارت كرده است شهادت دهد .
و علَّت اينكه « منى » را منى گفتند اينست كه جبرئيل عليه السّلام بنزد ابراهيم عليه السّلام آمد و او را گفت : تمنّا كن و آرزوى خود را از خدا بخواه ، پس ابراهيم عليه السّلام از خدا خواست كه بجاى فرزندش اسماعيل ، در قربانى ، گوسفند ( قوچ ) قرار دهد و امر بذبح آن كند كه فداى اسماعيل باشد ، و خداوند حاجت او را داد .
شرح : « اين جمله بنظر درست نيست زيرا در اين صورت آزمايشى در كار نبوده ، و حال آنكه قرآن ميفرمايد : * ( إِنَّ هذا لَهُوَ الْبَلاءُ الْمُبِينُ ) * ( و اين البته آزمايشى است بس آشكار » .
و علَّت روزه گرفتن فهميدن ناراحتى گرسنگى و تشنگى است به آنكه بنده در سختى و ناملايم افتد و رنج و ناراحتى آن را تحمّل كند تا نزد خداوند اجر داشته و صبر و پايداريش را بحساب خداوند گزارد . و نيز اين دليلى باشد براى او از سختيهاى عالم آخرت ، علاوه بر اينكه روزه باعث درهم كوبيدن شهوات است براى او و پند دهنده است او را در دنيا و دليل و علامت است براى آخرت ، و دانسته مىشود بدان مقدار سختى و شدّت آن نسبت بدنيا ، و نيز درك شدّت رنج فقراء و تهيدستان در دنيا و آخرت ( بدين معنى كه چون شخص روزه دار سختى و شدّت گرسنگى و فقر را در دنيا بچشد و حسّ كند ، و مشقّت احوال آخرت را درك كرده و از روزه پند خواهد گرفت ، و خود را براى سختى

178