نام کتاب : عيون أخبار الرضا ( ع ) ( فارسي ) نویسنده : الشيخ الصدوق جلد : 1 صفحه : 78
مادرش كنيزى به نام سوسن ، ابو محمّد حسن بن علىّ الرّفيق ، مادرش كنيزى به نام سمانه و كنيه آن بانو امّ الحسن ، أبو القاسم محمّد بن الحسن او حجّت الله القائم است ، مادرش كنيزى است به نام نرجس . درود خدا بر همگى آنان باد . مصنّف ( شيخ صدوق ) گويد : اين حديث اين گونه با بردن نام از حضرت قائم عليه السّلام روايت شده است ولى عقيدهء من اين است كه ذكر كردن نام آن حضرت جائز نيست . توضيح : « در اين حديث چند نكته قابل تأمّل و لازم به تذكَّر است : 1 - برخى از روات اين حديث مجهول و ناشناختهاند ، مانند : ابو نضره ، صدقة بن ابي موسى ، عبّاس بن ابي عمرو ، محمّد بن سعيد بن محمّد ، و محمّد بن عبد الرّحيم . 2 - اين حديث كه به حديث لوح معروف است ، همان طور كه در حديث بعدى ملاحظه مىشود ، به گونهء ديگر نيز روايت شده است ، در اين حديث ، حضرت زهراء عليها السّلام فرمودهاند : « نهى شده است از اينكه كسى به آن دست بزند مگر اينكه پيغمبر باشد يا وصىّ پيغمبر يا اهل بيت پيغمبر » ، ولى در حديث بعدى چنين آمده است : « پس مادرت فاطمه آن را به من داد و من آن را خواندم و نسخه بردارى كردم » . اين دو مطلب كاملا با يك ديگر مغايرند و نياز به توجيه دارد . 3 - مورّخان و شرح حال نويسان ، نوشتهاند كه جابر در سال 78 هجرىّ در مدينه وفات كرد و برخى نيز سال 73 ، برخى 74 و برخى 77 ذكر نمودهاند و بالجمله همگى اتّفاق دارند بر اينكه جابر قبل از سال 80 هجرىّ وفات نموده ، و حال آنكه وفات امام باقر عليه السّلام در سال 114 و به قولى 116 هجرىّ بوده است ،
78
نام کتاب : عيون أخبار الرضا ( ع ) ( فارسي ) نویسنده : الشيخ الصدوق جلد : 1 صفحه : 78