رضا عليه السّلام آمد و گفت : يا ابن رسول الله ! « * ( الْحَمْدُ لِلَّه رَبِّ الْعالَمِينَ ) * » را براى من تفسير كنيد ، حضرت فرمودند : پدرم از جدّم از حضرت باقر از حضرت زين العابدين از پدر بزرگوارش عليهم السّلام نقل فرمودند : مردى خدمت امير المؤمنين عليه السّلام آمد و گفت : « * ( الْحَمْدُ لِلَّه رَبِّ الْعالَمِينَ ) * » را برايم تفسير كنيد : حضرت فرمودند : الحمد لله به اين معنى است كه خداوند في الجمله بعضى از نعمتهاى خود را به بندگانش شناسانده است ، زيرا آنها نمىتوانند تمامى نعمتهاى او را به تفصيل دريابند ، زيرا نعم الهى بيشتر از آن است كه شناخته و يا شماره شود . لذا خداوند به آنها مىفرمايد : بگوئيد سپاس خداوند را به سبب نعمتهايى كه ربّ العالمين به ما ارزانى داشته . و عالمين عبارتند از جماعاتى از هر مخلوقى از جماد و حيوان . حيوانات را در قدرت خود زير و رو مىكند و از رزق و روزى خود آنها را تغذيه مىنمايد و در كنف حمايت خود آنها را حفظ مىكند و هر يك را بر وفق مصلحتش راهبرى مىنمايد . جمادات را با قدرت خود نگاه مىدارد و آنهائى را كه به يك ديگر متّصلند ، از گسيختن از هم و

575