قرار است كه ) وقتى مىداند كه آنها از كفر و ضلالت دست برنمىدارند ، لطف و كمك خويش را از آنها دريغ مىدارد و آنها را به حال خودشان رها مىكند كه هر كارى بخواهند انجام دهند .
راوى گويد : از حضرت در بارهء اين آيه سؤال كردم : « * ( خَتَمَ الله عَلى قُلُوبِهِمْ وَعَلى سَمْعِهِمْ ) * » ( خداوند بر دلها و گوشهاى آنان مهر نهاده است . سورهء بقره آيهء 7 ) حضرت فرمودند : منظور از « ختم » ( مهر زدن ) مهرى است كه بر دل كفّار به جزاى كفرشان نهاده شده است . همان طور كه خداوند مىفرمايد : « * ( بَلْ طَبَعَ الله عَلَيْها بِكُفْرِهِمْ فَلا يُؤْمِنُونَ إِلَّا قَلِيلًا ) * » ( بلكه خداوند - به جزاى كفرشان - بر دل آنها مهر نهاده است و در نتيجه جز اندكى ، بقيّه ايمان نخواهند آورد - يا همگى ايمانشان ضعيف خواهد بود - سورهء نساء آيهء 155 ) راوى گويد : از حضرت سؤال كردم : آيا خداوند بندگانش را بر معصيت كردن مجبور مىكند ؟ حضرت فرمودند : خير ، بلكه آنها را مخيّر مىكند ( تا هر آنچه خواهند انجام دهند ) و مهلت مىدهد تا توبه كنند .
گويد : پرسيدم آيا خداوند بندگانش را به كارهايى كه توان آن را ندارند ، مكلَّف مىكند ؟ حضرت فرمودند ، چگونه چنين كند و حال آنكه خودش مىگويد ، « * ( وَما رَبُّكَ بِظَلَّامٍ لِلْعَبِيدِ ) * » ( پروردگار تو به بندگان ظلم نمىكند .

248