و در آن و كردار بدان و در آن براى كسى كه در او جهات صلاح باشد از همه خلائق ، و بر همه حرام است كه آن را در جهت فساد و زيان بكار برند و بر استاد و شاگرد اين صنايع گناه و مسئوليتى نيست . زيرا در آنها رجحان نسبت بمنافع جهات صلاح وجود دارد و پايش و بقاء نوع مردم وابسته بدانست ، و همانا گناه و وزر بر آن كس است كه آن را در وجوه فساد و در حرام مصرف ميكند ، و اين براى آنست كه همانا خداوند حرام كرده صنعتى را كه همه اش حرام كاريست ، و محض فساد از آن بوجود مىآيد ، نظير تارسازى و نى سازى و شطرنج سازى ، و هر آلت لهو و ساختن صليبها و بتها و آنچه مانند آنست از ساختن نوشابه‌هاى حرام ، و آنچه كه فساد محض از آنست و در آنست و هيچ صلاحى در آن نيست و از آن بدست نيايد ، كه حرامست آموختنش و يادگرفتنش و عمل بدان ، و مزد ستاندن بر آن و هر گونه زيرورو كردنش از جميع وجوه حركات در آن مگر اينكه صنعتى باشد كه بسا در امور صنائع از آن استفاده شود و اگر چه گاهى هم در آن تصرف شود كه وجهى از وجوه معاصى بدست آيد ، و شايد كه چون وجه صلاحى دارد ياد گرفتن و آموختن و عمل بدان حلال باشد ، و حرام باشد بر كسى كه آن را بر غير وجه حق و صلاح مصرف ميكند ، اينست شرح و بيان راه اكتساب در زندگى بنده‌هاى خدا و آموختن آنان در جميع وجوه استفاده و كسبشان .
وجوه اخراج اموال و انفاق آنها اما راههاى صرف كردن مال در جميع مصارف حلال كه بر مردم فرض است نسبت بهمه هزينه‌هاى مقرر بيست و چهار راه است : نسبت بخود شخص هفت راه ، نسبت بواجب النفقه خود پنج وجه ، براى

352