2 - امّا سجدهء يعقوب عليه السّلام و فرزندانش ، براى اطاعت خدا و ابراز محبّت به يوسف عليه السّلام بود ، همان طور كه سجدهء فرشتگان بر آدم عليه السّلام براى خود آدم عليه السّلام نبود بلكه به طور يقين ، آن سجده براى اطاعت خدا و ابراز محبّت به آدم عليه السّلام بود . و سجدهء يعقوب عليه السّلام و فرزندانش با همراهى يوسف عليه السّلام به شكرانهء رفع پراكندگى آنان و دوباره دور هم جمع شدن بود . آيا نمىبينى كه [ يوسف عليه السّلام ] در آن هنگام به عنوان شكر و سپاس چنين گفت : « پروردگارا ، تو به من دولت دادى و از تعبير خوابها به من آموختى . . . » .
[ سورهء يوسف ( 12 ) ، آيهء 102 ] .
3 - امّا در بارهء اين فرمايش خداوند متعال كه : « و اگر از آنچه به سوى تو نازل كرديم در ترديدى ، از كسانى كه پيش از تو كتاب آسمانى مىخواندند بپرس » . مخاطب همان پيامبر خدا صلَّى الله عليه و آله است كه البتّه خودش در بارهء آنچه بر او نازل مىشد ترديدى نداشت ولى نادانان مىگفتند : چگونه است كه خدا پيامبرى از فرشتگان مبعوث نكرده ؟ و چرا پيامبر او مثل ما به خوردن و نوشيدن و بازار رفتن نياز دارد و هيچ فرقى بين ما و او نيست ؟ پس خداوند به پيامبرش وحى فرستاد - در حضور اين نادانان - كه : « از كسانى كه كتاب مىخوانند بپرس » كه آيا خداوند پيش از تو پيامبرى مبعوث كرده است جز اينكه او نيز غذا مىخورده و به بازار مىرفته و تو هم نظير آنانى . و اينكه فرمود : « اگر تو در ترديدى . . . » البته او خود هيچ شك و ترديدى نداشته است ولى براى رعايت انصاف در گفتار ، چنين فرموده است ، همان طور كه فرموده : « بياييد پسرانمان و پسرانتان و زنانمان و زنانتان و ما خويشان نزديك و شما خويشان نزديك خود را فراخوانيم ، سپس مباهله كنيم و لعنت خدا را بر دروغگويان قرار دهيم » . [ سورهء آل عمران ( 3 ) ، آيهء 61 ] كه اگر مىگفت : لعنت خدا را بر شما قرار دهيم . آنها پيشنهاد مباهله را قبول نمىكردند با آنكه خدا مىدانست كه پيامبرش همهء پيامهاى او را ابلاغ مىكند و از دروغگويان نيست و همچنين پيامبر خودش نيز مىدانست كه در آنچه مىگويد راستگوست ولى دوست داشت كه از طرف خود مطلب منصفانه باشد .
4 - امّا در بارهء فرمايش خداوند متعال كه : « و اگر آنچه درخت در زمين است قلم باشد و دريا را هفت درياى ديگر به يارى آيد ، سخنان خدا پايان نپذيرد » به طور يقين چنين است ، اگر همهء درختان دنيا قلم شوند و درياى مركَّب را هفت درياى ديگر به يارى آيد ، و زمين تمام چشمه‌هاى خود را بيرون ريزد ، پيش از آنكه نگارش كلمات خداوند پايان پذيرد ، آن همه درياهاى مركَّب تمام شوند !

871