پاسخهاى امام هادى عليه السّلام به سؤالات يحيى بن اكثم [ برادر امام هادى عليه السّلام ] جناب موسى بن محمّد بن رضا عليه السّلام [ معروف به موسى مبرقع ] گويد : در ديوان عمومى به يحيى بن اكثم برخوردم و از من پرسشهايى نمود ، من نزد برادرم على بن محمّد عليهما السّلام آمدم و ميان من و ايشان گفت و شنودهايى انجام پذيرفت و به من پندهايى داد و رهنمودهايى ارايه فرمود كه مرا بينا و به طاعت از او واداشت . به ايشان عرض كردم : فدايت گردم ! ابن اكثم نامه اى به من داده و از من سؤالاتى نموده و درخواست كرده پاسخش گويم . امام هادى عليه السّلام تبسّمى كرد و سپس فرمود : آيا تو نيز پاسخش دادى ؟ گفتم : نه ، [ پاسخ آنها را ] نمىدانستم . امام هادى عليه السّلام فرمود : آن سؤالات چيست ؟ گفتم : در آن نامه اين سؤالات را مطرح كرده است :
در بارهء فرمايش خداوند متعال كه : « كسى كه نزد او » علم كتاب « بود ، گفت : من آن را پيش از آنكه چشم خود را برهم زنى برايت مىآورم » . [ سورهء نمل ( 27 ) ، آيهء 40 ] ، [ ابن اكثم سؤال كرده كه ] آيا سليمان پيامبر خدا ، به دانش آصف [ كه « علم كتاب » داشت ] نيازمند بود ؟ ( 2 ) در بارهء فرمايش خداوند متعال كه : « و پدر و مادرش را به تخت برنشانيد و همهء آنان پيش او به سجده درافتادند » . [ سورهء يوسف ( 12 ) ، آيهء 100 ] آيا يعقوب و فرزندانش كه پيامبر بودند براى يوسف سجده كردند ؟ ( 3 ) در بارهء اين فرمايش خداوند متعال كه : « و اگر از آنچه به سوى تو نازل كرديم در ترديدى ، از كسانى كه پيش از تو كتاب آسمانى مىخواندند بپرس » . [ سورهء يونس ( 10 ) ، آيهء 94 ] مخاطب اين آيه كيست ؟
اگر خود پيامبر صلَّى الله عليه و آله است پس او در شك بوده و اگر ديگرى است ، قرآن بر چه كسى نازل شده بود ؟ ( 4 ) در بارهء اين فرمايش خداوند متعال كه : « و اگر آنچه درخت در زمين است قلم باشد و دريا را هفت درياى ديگر به يارى آيد ، سخنان خدا پايان نپذيرد » . [ سورهء لقمان ( 31 ) ، آيهء 27 ] اين درياها كدامند و كجايند ؟ ( 5 ) در بارهء اين فرمايش خداوند متعال كه : « و در آنجا آنچه دلها آن را بخواهند و ديدگان را خوش آيد ، هست » . [ سورهء زخرف ( 43 ) ، آيهء 71 ] . دل آدم عليه السّلام خواست گندم بخورد و آن را خورد ، پس چرا توبيخ شد ؟ ( 6 ) در بارهء اين فرمايش خداوند متعال كه : « يا به آنان هم پسر و هم دختر دهد » . [ سورهء شورى ( 42 ) ، آيهء 50 ] البته بنا به برداشت ابن اكثم بايد چنين ترجمه شود : « يا پسران يا دختران به آنان تزويج نمايد » ] پس چگونه است كه خداوند مردان را به بندگانش تزويج مىكند ، در حالى كه گروهى كه چنين عملى انجام دادند مجازات كرده است ؟
در بارهء شهادت دادن يك زن كه به تنهايى جايز است با اينكه خداوند فرموده : « و دو تن مرد عادل را از ميان خود گواه گيريد » . [ سورهء طلاق ( 65 ) ، آيهء 2 ] در بارهء خنثى [ كسى كه مرد يا زن بودنش مشخص نيست ] و گفتهء على عليه السّلام در اين خصوص كه : « به نشانهء عضوى كه ادرار مىكند ارث مىبرد » چه كسى عضو ادرار او را معاينه مىكند ؟ اگر مردان معاينه كنند چه بسا او زن باشد و اگر زنان معاينه نمايند چه بسا او مرد باشد ؟

867