اين براى آن است كه گفته‌هاى آل رسول صلَّى الله عليه و آله با گفتهء خدا پيوسته است و اين مطلب مانند اين فرمايش خدا در محكمات قرآن است : « بىگمان ، كسانى كه خدا و پيامبر او را آزار مىرسانند ، خدا آنان را در دنيا و آخرت لعنت كرده و برايشان عذابى خفّتآور آماده ساخته است » [ سورهء احزاب ( 33 ) ، آيهء 57 ] و نظير اين آيه فرمايش رسول خدا صلَّى الله عليه و آله است كه فرموده : « هر كه على را آزار دهد مرا آزار داده است و هر كه مرا آزار دهد ، خدا را آزرده است و هر كه خدا را بيازارد ، به زودى مورد انتقام خدا قرار گيرد » .
و همچنين پيامبر صلَّى الله عليه و آله فرموده است : « هر كه على را دوست بدارد مرا دوست داشته و هر كه مرا دوست بدارد به طور قطع خدا را دوست داشته است » و مانند اين فرمايش پيامبر صلَّى الله عليه و آله در بارهء بنى وليعه كه فرمود : « به طور حتم ، به سوى آنها مردى فرستم كه مانند خود من است ، خدا و پيامبرش را دوست دارد و خدا و پيامبرش نيز او را دوست دارند ، برخيز اى على و به سوى آنان روانه شو » . و نيز گفتهء پيامبر صلَّى الله عليه و آله در روز خيبر كه فرمود : « به طور حتم ، [ براى فتح خيبر ] فردا مردى را به سوى آنان مىفرستم كه خدا و پيامبرش را دوست دارد و خدا و پيامبرش نيز او را دوست دارند ، حمله كننده اى است كه هرگز فرار نمىكند ، تا خدا به دست او آنجا را فتح نكند برنمىگردد » ؛ پس پيامبر خدا صلَّى الله عليه و آله پيش از اعزام او فتح آنجا را اعلام نمود و اصحاب پيامبر صلَّى الله عليه و آله در انتظار به سر مىبرند تا ببينند فردا اين افتخار نصيب چه كسى خواهد شد و چون فردا فرا رسيد ، پيامبر صلَّى الله عليه و آله على عليه السّلام را فراخواند و اعزامش نمود و او را براى اين منقبت و افتخار برگزيد و او را « حمله آور بىگريز » ناميد و دوستار خدا و پيامبرش خواند و خبر داد كه خدا و پيامبرش نيز او را دوست دارند .
و همانا ، ما با اين شرح و بيان زمينه سازى نموديم تا راهنما و پشتوانه اى براى مسايلى كه در باره جبر و تفويض و مرتبهء ميان اين دو كه قصد شرح آن را داريم باشد و كمك و نيرو از خداست و ما در تمام امور خود به او توكَّل مىكنيم ؛ پس اين بحث را با گفتار امام صادق عليه السّلام آغاز مىكنيم : « نه جبر است و نه تفويض بلكه مرتبه اى است بين اين دو كه عبارت است از : تندرستى ، آزادى ، مهلت كافى ، توشه همچون مركب و وسيلهء تحريك انجام دهنده كار بر كار خود » .

833