و حلال را از حرام و واجب را از مستحب تشخيص نمىدهد ؛ - امام جواد عليه السّلام در آن موقع نه ساله بود - پس اگر صبر كنى تا او علم و ادب آموزد و قرآن بخواند و حلال را از حرام تشخيص دهد ، بهتر خواهد بود . مأمون گفت : به طور قطع ، او از همهء شما فقيه تر است و به خدا و پيامبر و سنّت و احكامش داناتر . او قرآن را از همهء شما بهتر مىخواند و از همهء شما به محكم و متشابه و ناسخ و منسوخ و ظاهر و باطن و خاصّ و عامّ و تنزيل و تأويل آن آگاه تر است . پس از او سؤال كنيد و امتحانش نماييد . اگر مطلب همان طور بود كه شما ادّعا كرديد از شما مىپذيرم و اگر چنان بود كه من گفتم [ نيك ] پى برده‌ام كه او جايگزين و جانشين شماست . پس آنان از نزد مأمون بيرون آمدند و كسى را دنبال يحيى بن اكثم فرستادند - كه آن موقع قاضى القضاة بود - و درخواست خود را با او در ميان گذاشتند و با هدايايى او را تطميع نمودند تا با طرح يك مسأله فقهى مشكل كه وى از پاسخ آن درمانده باشد چاره جويى نمايد .
چون همه حضور يافتند و امام جواد عليه السّلام نيز حضور يافت ، گفتند : اى امير مؤمنان ! اين قاضى است . اگر اجازه فرماييد پرسش نمايد . مأمون گفت : اى يحيى ! از ابو جعفر مسأله اى فقهى بپرس تا ببينى جايگاه فقهى او چگونه است .
يحيى گفت : اى ابو جعفر - خداوند تو را بر صلاح و خير دارد - چه مىفرمايى در بارهء كسى كه در حال احرام شكارى را بكشد ؟ امام جواد عليه السّلام فرمود : آيا شكار را در بيرون از حرم كشته يا در خود حرم ، عالم بوده يا جاهل ، از روى عمد بوده يا خطا ، آن شخص آزاد بوده يا بنده ، صغير بوده يا كبير ، نخستين شكار او بوده يا پيش از اين نيز دست به شكار زده بود ، شكار از پرندگان بوده يا غير پرندگان ، از پرندگان كوچك بوده يا بزرگ ، آن شخص اصرار دارد كه شكار نمايد يا از اين كار پشيمان شده ، شكار در شب و در آشيانهء آنها انجام گرفته يا در روز و آشكارا و احرام آن شخص احرام حجّ بوده يا احرام عمره ؟ گويد : يحيى بن اكثم آن چنان واماند كه واماندگى او بر همهء حاضران مجلس آشكار گشت و همهء حضّار از پاسخ دندان شكن امام جواد عليه السّلام شگفت زده شدند . آنگاه مأمون گفت : اى ابو جعفر ، خطبهء عقد را جارى كنم ؟ امام جواد عليه السّلام فرمود : آرى ، اى امير مؤمنان . پس مأمون گفت : « سپاس خدا را با اقرار به نعمتش و هيچ معبودى جز خداى يكتا نيست با اظهار اخلاص به وحدانيّتش و درود بر محمّد و آل محمّد به هنگام ذكر نام او . امّا بعد : حكم و لطف خدا بر همهء مردم اين بوده كه آنان را به وسيلهء حلال ، از حرام بىنياز گرداند و از اين رو

817