اى هشام ! از معاشرت و الفت با مردم بپرهيز مگر آن كه در ميانشان خردورزى درستكار بيابى ، پس با او الفت گير و از ديگران همچون گريز از درندگان شكارى بگريز و خردورز را سزاست كه چون عملى را انجام دهد از خدا حيا كند و آن هنگام كه فقط به او نعمتى دهند ديگرى را در كارش [ استفاده از نعمت ] شركت دهد و چون دو كار بر تو پيش آمد كه نمىدانى كدام بهتر و درستتر است . نگاه كن كه كدامين از آن دو به هواى نفست نزديكتر است پس با آن مخالفت ورز ؛ زيرا به راستى بسيار از درستىها در مخالفتجويى با هواى نفست است و بپرهيز از اينكه حكمت را به دست آورى و به دست نادانان سپارى .
هشام گفت : به امام كاظم عليه السّلام عرض كردم : اگر مرد جوياى آن را بيابم ولى دركش ظرفيت نگهدارى آموخته هايم را نداشته باشد [ چه كنم ] ؟ امام عليه السّلام فرمود : در اندرزگويى به او نرمى و مهربانى نما و اگر [ در اندرز آموزى ] دلتنگ شد ، خويشتن را در اندرزگويى به او به سختى بسيار نينداز و از علم ناپذيرى خودخواهان برحذر باش ؛ چرا كه علم خوار مىشود كه بر ناهوشياران عرضه شود .
عرض كردم : پس اگر كسى را نيافتم كه توان فهم سؤال از آن را داشته باشد [ چه كنم ] ؟ امام عليه السّلام فرمود : نادانى در بارهء سؤال را غنيمت شمار تا از بلاى سخن [ در ياد دادن علم ] و بزرگ بلاى ناپذيرفتن در امان باشى و بدان كه خداوند فروتنان را به اندازهء فروتنى ايشان ، بر فراز نمىدارد بلكه به اندازهء بزرگى و فرازمندى خويش بر فراز دارد و هراسناكان را به اندازهء هراس ايشان آسوده ندارد بلكه به اندازهء كرم و بخشش خويش آنان را آسودگى دهد و اندوهناكان را به اندازهء اندوه ايشان فرج حاصل نكند بلكه به اندازهء مهر و رحمتش بدهد . پس چه مىپندارى در بارهء مهربان بخشايشگرى كه به آنان كه دوستانش را آزار مىرساند مهر ورزد تا چه برسد به كسى كه به خاطر خدا [ از ديگران ] آزار مىبيند ؟ و چه مىپندارى در بارهء توبه پذير بخشايشگرى كه دشمن خويش را مىبخشد تا چه برسد به آن كس كه خرسندى خدا را مىجويد و به خاطر او دشمنى مردم را برمىگزيند .
اى هشام ! هر كه دوستدار دنيا شد هراس روز رستاخيز از دلش برود و به هيچ بنده اى دانشى داده نشد كه دوستدارى دنيا را فزون كند جز آن كه دورى از خدا را فزون نمايد و خداوند خشمش را بر او بيشتر كند .

727