اى هشام ! خشم كليد بدى است و كاملترين مؤمنان در ايمان ، خوش اخلاقترين آنان است . و اگر خواهى كه با مردم نشست و برخاست داشته باشى ؛ پس اگر مىتوانى با هيچ كس نشست و برخاست نداشته باشى جز با كسى كه دست بالاترى [ در احسان ] بر او داشته باشى ، پس همان گونه كن .
اى هشام ! بر تو باد به نرم رفتارى ؛ چرا كه نرم رفتارى خجسته و تندخويى شوم است . همانا نرم رفتارى و نيكى و نيك خويى خانه‌ها را آباد سازد و روزى را فزون كند .
اى هشام ! اين سخن خداوند : « مگر پاداش احسان جز احسان است ؟ » [ الرحمن ( 55 ) ، آيهء 60 ] در مؤمن و كافر و نيكوكار و بزهكار جارى است . هر كه به او احسانى شود بايد آن احسان را جبران كند و جبران كردن ، اين نيست كه همان گونه كه او احسان كرده تو احسان كنى تا اينكه احسان خويش را به او بنمايانى پس اگر همان گونه احسان كردى كه او با تو احسان كرده بود او با آغازيدن احسان ، بر تو برترى دارد .
اى هشام ! به درستى مثل دنيا ، همانند مارى است كه دست ساييدن بر آن نرم است و درونش زهر كشنده دارد . مردان خردمند از آن پروا دارند و كودكان در دستشان بگيرند .
اى هشام ! در فرمانبردارى از خداوند شكيبايى پيشه كن و [ در دورى ] از نافرمانى او شكيبا باش ؛ چرا كه بىگمان دنيا ساعتى است و از آنچه از دنيا رفته شادى و حزنى نيابى و از آنچه كه هنوز نيامده آگاهى ندارى ؛ پس بر همين ساعتى كه در آن هستى صبر پيشه دار كه گويا تو مورد حسرت ديگران هستى .
اى هشام ! مثل دنيا همانند آب درياست . هر چه [ شخص تشنه ] از آن نوشد تشنگى او فزون گردد تا اينكه او را بكشد . اى هشام ! از بزرگى فروشى دورى گزين ؛ زيرا هر كه در دلش به اندازهء دانه اى بزرگى فروشى باشد به بهشت نرود و بزرگى فروشى جامه خداست [ يعنى ويژهء اوست ] . هر كه بر سر جامهء خدا با او ستيزه كند ، خداوند او را به رو در دوزخ اندازد . اى هشام ! از ما نيست هر كه در هر روز بر خويش حسابرسى نكند كه اگر عملى نيكو انجام داده آن را افزون كند

721