اى هشام ! حكمت را به نادانان ياد ندهيد كه به حكمت ستم كرده‌ايد و آن را از اهلش باز نداريد كه به آنان ستم روا داشته‌ايد .
اى هشام ! همان طور كه [ دنيا پرستان ] حكمت را براى شما واگذاشتند شما [ نيز ] دنيا را براى آنان واگذاريد .
اى هشام ! آن كس كه جوانمردى ندارد دين ندارد و [ نيز ] آن كس كه جوانمردى ندارد خرد ندارد و عالى قدرترين مردم كسى است كه دنيا را براى خويش ارزش نداند . هان ! همانا جسمهاى شما را بهايى جز بهشت نباشد ؛ پس آنها را به چيز ديگرى نفروشيد .
اى هشام ! به راستى امير مؤمنان بارها مىفرمود : « در بالاى مجلس كسى ننشيند جز مردى كه سه ويژگى را دارا باشد : چون از او چيزى پرسيده شود [ به درستى ] پاسخ گويد . و آن هنگام كه مردم از سخن ناتوان شدند او سخن گويد و نظرى بدهد كه به صلاح مردم باشد ؛ پس هر كه هيچ يك از اين ويژگىها را دارا نبود و در بالاى مجلس نشست احمق است » و حسن بن على عليهما السّلام فرمود : اگر نيازهايى را درخواست كرديد از اهل آن درخواست كنيد پرسيده شد : اى فرزند پيامبر خدا ، اهل آن چه كسانىاند ؟ امام حسن بن على عليهما السّلام فرمود : آنان كه خدا در كتابش داستانشان را نقل كرده و از آنان ياد نموده و فرموده است : « تنها صاحبدلان كه پند پذيرند » [ زمر ( 39 ) ، آيهء 9 ] فرمود : آنان خردمندانند . و امام علىّ بن حسين عليهما السّلام فرمود : همنشينى با صالحان به صلاح انجامد و ادب آموزى از دانشمندان خردفزا است و فرمانبردارى از حاكمان عادل كمال بزرگ منشى است و به دست آوردن سود از دارايى كمال جوانمردى و راهنمايى مشورت جو ، به انجام رساندن حقّ نعمت است و خوددارى از آزار رسانى ، كمال خرد و آسودگى تن در دنيا و آخرت است .
اى هشام ! به راستى خردورز با كسى كه بيم دارد تكذيبش كند سخن نمىگويد و از كسى كه بيم مضايقه دارد درخواست نمىكند و بر آنچه نتواند وعده نمىدهد و بر آنچه كه به خاطر اميدواريش نكوهيده گردد اميد نبندد و بر آنچه كه بيم ناتوانى از آن را دارد گام برندارد و امير مؤمنان عليه السّلام بارها به ياران خود سفارش مىفرمود و مىگفت : شما را به خدا ترسى در نهان و آشكار و دادگرى هنگام خشنودى و خشمگيرى و به دست آوردن [ حلال و ثواب ] در تهيدستى و توانگرى سفارش مىكنم

709