از فرمايشات حكمت بار امام صادق عليه السّلام كسى كه انديشه ننمايد اصلاح نگردد و كسى كه نداند اهل انديشه نباشد . كسى كه بفهمد نجيب مىشود . كسى كه بردبارى پيشه نمايد پيروز گردد . دانش سپر است .
راستى عزّت است و نادانى ذلَّت . فهميدن بزرگوارى است . سخاوت كاميابى است .
خوش اخلاقى وسيلهء دوستيابى است . كسى كه به زمانه آگاه باشد اشتباهات بر او هجوم نيارد . دور انديشى چراغدان گمان است . خداوند دوستدار كسى است كه او را بشناسد و دشمن آن كس است كه خودسرانه خويش را در زحمت شناسايىاش اندازد . خردمند اهل گذشت است و نادان اهل فريب . اگر خواهى بزرگوار شوى نرمخو باش و اگر خواهى خوارت دارند خشن باش . هر كس اصلش كريم باشد نرم دل است و هر كس عنصرش سخت باشد سخت دل است . هر كس كوتاهى كند به پرتگاه افتد و هر كس از عاقبت كار بترسد از نسنجيده كارى بازايستد و هر كس بدون آگاهى عجولانه به كارى پردازد بينى خود را بريده است [ يعنى خود را به نهايت خوارى انداخته است ] . هر كه نداند نفهمد و هر كه نفهمد سالم نماند و هر كه سالم نماند گرامى نگردد و هر كه گرامى نگردد خرد شود و آن كه خرد شود نكوهش شود و هر كس چنين باشد سزاوارتر به پشيمانى است .
اگر بتوانى كه ناشناخته مانى همان كن و ايرادى بر تو نباشد كه مردم تو را نستايند . تو را ايرادى نباشد كه چون نزد خدا ستوده اى ، نزد مردم نكوهيده باشى .
به راستى ، امير مؤمنان عليه السّلام بارها مىفرمود : « در زندگى جز براى اين دو مرد خيرى نباشد : مردى كه هر روز بر نيكوكارى افزايد و مردى كه با توبه ، براى مرگش آماده شود » . چنانچه توانستى كه از خانه ات بيرون نيايى ، همان كن و چون خارج شدى بر توست كه غيبت نكنى و دروغ نگويى و حسد نورزى و دورويى نكنى و ظاهر سازى ننمايى و از تملَّق گويى دورى كنى . عبادتگاه مؤمن خانهء اوست كه در آن جان و چشم و زبان و عورتش را دربند مىكشد . همانا ، هر كه با دلش ، بر نعمت خدا شناخت يابد پيش از آن كه سپاسگزارى از آن را بر زبان آورد مستوجب فزونى نعمت از خدا باشد . سپس امام عليه السّلام فرمود : چه بسا كسى كه فريفتهء نعمتى است كه خدا به او بخشيده است و چه بسا كسى كه از پرده پوشى خداوند به دام پنهان افتاده

645