زيرا آنان از جانب او گماشته شده‌اند نه اينكه گماشته فرمانروا باشند . مانند باربرى كه بار معيّنى را با مزد معيّن به جاى معيّنى حمل مىكند و فرق نمىكند كه اين بار را كه حمل آن امرى است جايز ، خود حمل نمايد يا برده يا چهار پايش يا شخص ديگرى اجير كند كه اين حمل بار را خود يا برده يا خويشاوند يا مزدور او به عهده گيرد . اينها راههاى اجاره است كه براى همهء مردم حلال است هر كه مىخواهد باشد : شاه يا بازارى يا كافر يا مؤمن . اجاره او حلال است و كسب درآمد از اين راهها مشروع مىباشد .
و اما صورتهاى حرام اجاره ، مانند آن كسى كه براى حمل چيزى كه خوردن و نوشيدن و پوشيدن آن بر او حرام است ، خود را اجير ديگرى كند يا خود را براى ساختن آن چيز يا حفاظت آن يا پوشيدنش اجير نمايد ، يا به تخريب مساجد پردازد يا كسى را به ناحقّ بكشد يا تصاوير و بتها و سازها و تارها و شراب و خوك و مردار و خون را حمل نمايد ، يا چيزى از وجوه فساد كه از غير جهت اجاره بر او حرام باشد مرتكب شود . هر چيزى كه به دليل خاصى براى او نهى شده باشد ، اجير شدن در آن يا براى آن يا به قسمتى از آن يا براى تمامى آن ، حرام است مگر براى كسى كه ديگرى را به اجير گرفته منفعتى داشته باشد مانند آن كسى كه اجير شود تا مردارى را از جايى بردارد تا خود و ديگران را از بوى زنندهء آن راحت نمايد و مسائلى از اين قبيل . فرق ميان ولايت [ سرپرستى امور حكومتى ] و اجاره ، با اينكه هر دو در برابر دريافت مزد كار انجام مىدهند ، اين است كه معنى ولايت آن است كه انسان براى حكمران يا كارمندان او كار مىكند و امر شخص ديگر را كه مسئول اوست به انجام مىرساند و تصدّى امور و تسلَّط و اجراى امر و نهى ، جانشين مسئول خود مىشود تا اين سلسله مراتب برسد به رئيس يا جانشين وكيلان او در امر او و تقويت او با يارى رساندن به او و تحكيم حاكميّت او و گرچه دونپايه ترين كارمند به شمار مىآيد ولى با اين همه باز او فرمانرواى كسى است كه متصدّى كار اوست و در حكم فرمانروايان بزرگ مىباشد كه متصدّى كار مردمند كه هر كه دلشان بخواهد بكشند و هر چه ظلم و فساد خواهند علنى انجام دهند .

605