يك اندرز روزى عده اى از شيعيان ، در نزد امام باقر عليه السّلام بودند و امام عليه السّلام ، آنان را پند مىداد و [ از گناهان ] بر حذر مىداشت و حال آن كه ، آنان غافل بودند و سرگرم خويش . اين مطلب حضرت را خشمگين ساخت ، پس كمى سر به زير انداخت آنگاه سرش را بلند كرد و رو به آنان فرمود : به درستى كه اگر گوشه اى از سخن من ، در قلب يكى از شما ، جاى گرفته بود ، همانا جان باخته بود .
هان ! اى سايه‌هاى بىروح و اى فتيله‌هاى خاموش ! گويا شما ، چوبهاى تكيه داده شده بر ديوار و بتهاى دست ساخت ، هستيد . آيا طلا را از سنگ بر نمىگيريد ؟ ، آيا از نور تابان ، پرتو نمىگيريد ؟ آيا لؤلؤ از دريا به دست نمىآوريد ؟ سخن درست را از هر آن كه گفت ، بستانيد هر چند خودش ، بدان عمل ننمايد . چرا كه خداى مىفرمايد : « به سخن گوش فرا مىدهند و بهترين آن را پيروى مىكنند » [ زمر 39 ، آيهء 18 ] .
واى بر تو اى فريفته ! آيا كسى را كه به دو [ چيز ] ناپايدار مىدهى و او [ چيز ] پايدار مىبخشدت را شكر نمىگزارى ؟ يك درهم از بين مىرود و در برابرش ده تا هفتصد درهم كه چندين برابرش است ، از جانب بخشنده اى ارجمند ، باقى مىماند ، خداوند هنگام پاداش ، به تو مىدهد . اوست كه به تو غذا مىدهد و سيرابت مىكند و تو را مىپوشاند و تندرستت مىدارد و تأمينت مىكند و از آن كس كه به هراس مىاندازدت حفظ مىكند و آن كس كه در شب و روز ، تو را نگهدارى مىكند و هنگام بيچارگى ، پاسخت مىگويد و در آزمونگيرى از تو ، خواهان رشد توست ؛ گويا تو شبهاى گرسنگى و ترست را از ياد برده اى كه او را فراخواندى و او پاسخت داد ، با نيكو احسانى كه بر تو نمود ، سپاسش را واجب ساخت ؛ پس تو او را در ميانهء جمعى كه به يادشان بودى فراموش كردى و در آنچه ، فرمان داد ، به مخالفت برخاستى . واى بر تو ! به راستى كه تو دزدى از دزدان گناه هستى . هر زمان كه شهوت يا دستيازى به گناه ، بر تو پيش آيد ، به سويش شتابى و با نابخردى خويش ، بدان گناه ، پردازى و مرتكبش شوى چنان كه گويى تو در ديد خدا نيستى و يا گويى خدا در كمين تو نيست . اى جوياى بهشت ! چقدر خوابت طولانى و مركبت آهسته و همّتت ضعيف و ناتوان است . پس خدا را [ شگفتا ] از اين خواهنده و درخواست . و اى آتش گريز ! چه شتابان مركبت را به سوى دوزخ ، مىتازانى و چه پرتلاش اسباب فرورفتن در آتش را گرد هم مىآورى .

515