و تو آن چنان در اين كار پيش رفتى كه برجسته ترين وزيران و نيرومندترين ياران آنها هم نمىتوانستند اين چنين فسادشان را اصلاح جلوه دهند و راه رفت و آمد خواصّ و عوام را به درگاه آنها هموار سازند . [ در مقابل اين همه خوش خدمتى ] ، چه بسيار كم به تو مزد دادند در برابر آنچه از تو گرفتند ! چه كم براى آبادى دنيايت مايه گذاشتند در برابر تخريب آخرتت ! پس مراقب خود باش كه ديگرى به فكر مراقبت تو نيست و همچون مردى مسئول به حساب خود رسيدگى كن .
ببين چگونه بايد سپاسمند باشى از كسى كه تو را تغذيه [ مادى و معنوى ] كرده ، چه در خردسالى و چه در بزرگسالى . وه چه مىترسم كه تو در شمار كسانى باشى كه خداوند در بارهء آنها در قرآن چنين فرموده است : « پس بعد از آنان ، جانشينانى وارث كتاب آسمانى شدند كه متاع اين دنياى پست را مىگيرند و مىگويند : « بخشيده خواهيم شد » . [ سورهء اعراف ( 7 ) ، آيهء 169 ] .
تو در خانه دائمى نيستى بلكه در اقامتگاه موقّتى به سر مىبرى كه آهنگ كوچ از آن داده شده است ، مگر آدمى پس از مرگ همسالانش چقدر زنده مىماند ؟ خوشا به حال آن كس كه در دنيا بيمناك باشد و بدا به حال آن كس كه بميرد و گناهانش بعد از او ماندگار باشد . به هوش باش كه نيك آگاه شدى و بشتاب كه فرصت محدودى براى تو تعيين شده و تو با كسى وارد معامله شده اى كه نادانى در او راه ندارد و به راستى ، كسى كه حفاظت تو را به عهده گرفته از تو يك آن هم غافل نيست .
حاضر باش كه بزودى تو را سفرى دور و دراز پيش آيد و گناهت را درمان كن كه به راستى ، بيمارى سختى به وجود تو راه يافته است و گمان مكن كه من در صدد بازخواست و نكوهش و سرزنش تو هستم بلكه مىخواهم خداوند انديشهء مردهء تو را ، ديگر بار ، احياء نمايد و آنچه كه احياء نمايد و آنچه از دين تو [ در اثر همكارى با ستمگران ] نهان گشته به تو بازگرداند و سخن خداى تعالى در كتابش را به يادت آورم كه فرمود : « و يادآورى كن كه مؤمنان را يادآورى سود بخشد » [ ذاريات ( 51 ) ، آيهء 55 ] .
تو ياد همسالان و نزديكانت را كه درگذشته‌اند ، به فراموشى سپردى و پس از آنان ، همچو قوچ شكسته شاخ ، به جا ماندى . نگاه كن كه آيا آنان نيز چون تو گرفتار آمدند ؟ و يا چونان تو سقوط كردند ؟ يا آن كه تو كار خيرى را به ياد مىآورى كه آنها آن را فرو گذاشته باشند و به چيزى پى برده باشى كه آنها به آن دست نيافته بودند ؛ بلكه فرق اين است كه در دل مردم نفوذ كردى و آنها دور تو را گرفتند و از نظريهء تو پيروى نمودند و امر تو را فرمان بردند ؛ به طورى كه اگر چيزى را حلال دانى حلالش دانند

485