امّا گناهان ، به امر و خواست و رضايت خدا نيستند ولى به علم و تقدير اويند كه آنها را در وقت خود مقدّر فرموده ، پس بنده به اختيار خود مرتكب آنها گردد و خدايش به خاطر آنها مجازاتش نمايد ؛ زيرا خدا او را از آنها نهى كرده بود ولى او از ارتكاب آنها باز نايستاد 36 - اى مردم ! خدا را در هر نعمتى حقّى است ، هر كه آن حقّ را ادا كند ، خدا نعمت او را افزون نمايد و هر كه در اداى آن كوتاهى ورزد ، خود را در خطر نابودى و تعجيل عقوبت انداخته است ، پس بايد كه خداوند شما را از نعمتها نگران ببيند همان گونه كه از گناهان ترسانتان مىبيند 37 - كسى كه در تنگى و نادارى افتد و آن را حسن نظر خداوند نسبت به خودش نپندارد پاداشى را كه اميدش مىرفت ، تباه كرده است و كسى كه خداوند در داراييش گشايش داده و آن گشايش را چون دامى پنهان نداند كه خدا براى غافلگيرى او گذاشته ، خود را از حادثهء هراس انگيزى در امان پنداشته است 38 - اى مردم ! از خداوند درخواست يقين كنيد و ملتمسانه از او عافيت بخواهيد ؛ زيرا والاترين نعمت ، عافيت است و بهترين چيزى كه در دل ماندگار شود ، يقين است . زيانكار آن كس است كه زيان دينى ديده [ دينش سالم نمانده ] و بر آن كس بايد رشك برد كه از يقين خوبى برخوردار گشته است 39 - آدمى مزهء ايمان را نچشد مگر آن كه بداند آنچه بايدش رسيد از وى خطا نكند و آنچه از وى خطا كند نبايدش كه برسد [ يعنى به تقدير الهى اعتقاد كامل داشته باشد ] 40 - مؤمن به چيزى گرفتار نشود كه از محروم ماندن از سه خصلت بر او سختتر باشد . گفته شد كه آنها كدامند ؟ فرمود : همراهى با ديگران در مال خود ، منصف بودن نسبت به ديگران و خدا را بسيار ذكر كردن ؛ امّا من به شما نمىگويم فقط « سبحان الله و الحمد لله » گفته شود بلكه مقصودم ياد كردن از خداست در امور حلال و به ياد داشتن خداست هنگام مواجه شدن با امور حرام 41 - هر كه در دنيا به آنچه او را بس است خشنود باشد كمتر چيزى كه در آن هست او را كفايت مىكند و هر كه به آنچه او را بس است خشنود نباشد در دنيا چيزى نيست كه او را كفايت نمايد .

351