25 - همانا چون خدا مردم را به محشر گردآورد نداكننده اى ميان آنان ندا دهد كه اى مردم ! به راستى ، امروز نزديكترين شما به خدا آن كس است كه از خدا بيشتر ترسان بوده و محبوبترين شما نزد خدا آن كس است كه نسبت به او خوش كردارتر بوده است و والامقامترين شما نزد خدا آن كس است كه مشتاقانه بيشتر كار كرده و گرامىترين شما به درگاهش پرهيزگارترين شماست 26 - در شگفتم از مردمى كه از خوراك به خاطر گزندش پرهيز مىكنند چگونه از گناه به خاطر آتش دوزخ پرهيز نمىكنند ؟ ! در شگفتم از مردمى كه بندگان را به مال خود مىخرند چگونه از خريدن آزادگان به وسيلهء احسان خويش به آنان ، خوددارى مىكنند ؟ ! آنگاه امير المؤمنين عليه السّلام فرمود :
به راستى ، حقيقت نيكى و بدى شناخته نمىشود مگر به مردم ، اگر مىخواهى نيكى را بشناسى نيكوكار باش تا نيكوكاران را بشناسى و اگر مىخواهى بدى را بشناسى بدى پيشه نما تا بدكاران را بشناسى 27 - به راستى ، بر شما از دو چيز بيمناكم : درازى آرزو و پيروى هواى نفس ؛ امّا درازى آرزو آخرت را به فراموشى مىسپارد و امّا پيروى از هواى نفس از حقّ باز مىدارد 28 - مردى در بصره در بارهء « برادران » پرسيد . امير المؤمنين عليه السّلام فرمود :
برادران دو دسته‌اند : برادران مورد اعتماد و برادران بگو و بخند ؛ امّا برادران مورد اعتماد ، پناهگاه و دست و بال و اهل و مالند ؛ پس اگر به برادرى اعتماد دارى مال و كمك خود را از او دريغ مدار و با دوست او دوست باش و با دشمن او دشمن باش و رازش را پنهان دار و عيبش را بپوشان و خوبىاش را آشكار ساز . اى پرسشگر ! بدان كه آنان بسيار كمياب هستند . و امّا برادران بگو و بخند ، پس تو به وسيلهء آنان از لذّت و خوشى برخوردار مىشوى ؛ لذا تو اين لذّت را از دست مده و بيش از اين هم از آنان توقّع نداشته باش و همان اندازه كه آنان از خوشرويى و شيرين زبانى تو را برخوردار مىسازند تو نيز آنان را برخوردار ساز 29 - مبادا دشمن دوستت را به دوستى گيرى كه به دوستت دشمنى كرده باشى .

347