و چون مرتكب گناه گردد از ايمان جدا شود و ايمان از او فاصله گيرد و هرگز باز نگردد تا آن كه توبه نمايد و اگر توبه كند و به ولايت و [ ائمه عليهم السّلام ] شناخت داشته باشد خدا توبه اش را قبول مىكند و اگر به گناه باز گردد و اعتقاد به ولايت را از دست دهد ، خدايش او را به دوزخ داخل سازد .
اما مراد از « اصحاب شمال » [ گروه تيره ورزان ] ، همان يهود و نصارايند ، خداوند سبحان مىفرمايد : « كسانى كه به ايشان كتاب [ آسمانى ] داده‌ايم ، همان گونه كه پسران خود را مىشناسند ، او [ پيامبر اكرم صلَّى الله عليه و آله ] را مىشناسند و مسلما گروهى از ايشان حقيقت را نهفته مىدارند ، و خودشان هم مىدانند . حقّ از جانب پروردگار توست ؛ پس مبادا از ترديدكنندگان باشى » [ سورهء بقره ( 2 ) ، آيهء 146 و 147 ] ، چون اين گروه آنچه را مىشناختند انكار نمودند ، خداوند آنان را بدان گرفتار ساخت و « روح ايمان » را از آنها ربود و در پيكرشان فقط سه روح جاى داد : روح قوّت ، روح شهوت و روح بدن ؛ آنگاه آنان را با چهار پايان مربوط ساخت و فرمود : « آنان جز مانند ستوران نيستند » [ سورهء فرقان ( 25 ) ، آيهء 44 ] ، زيرا ستوران به روح قوّت بار بردارد و به روح شهوت علف خورد و به روح بدن راه رود . سئوالكننده به حضرت على عليه السّلام ، عرض كرد : [ با اين توضيحات ] دلم را زنده كردى !
از سفارش أمير المؤمنين على عليه السّلام به زياد بن نضر هنگامى كه او را در سفر صفّين امير دستهء خط مقدّم لشكر خود قرار داد در هر صبح و شام از خدا بترس و بر خود از فريب بترس و نفس را در هيچ حال از بلا ايمن مشمار و بدان كه اگر نفس خويش را از بسيارى از آنچه دوست مىدارى به خاطر ترس از عواقب آن باز ندارى ، هوا و هوس تو را در زيان فراوان افكند تا مجبور شوى از آن دست بردارى ؛ پس همواره زمام نفس خويش را فرو گير و از ستم و گمراهى و تجاوز و عدوان باز دار . من تو را به فرماندهى اين لشكر گماشتم ؛ پس آنان را زبون مشمار و بر آنان گردن فرازى منما ؛

321