اگر با خواهش نفسانى روبرو شود به اميد توبه ، خواستهء آن را برآورده سازد در حالى كه نمىداند چه پيش خواهد آمد . نه شوقش سيرى پذيرد و نه هراسش او را برهاند . سپس هنگام درخواستن مبالغت ورزد و به گاه عمل كردن كوتاه آيد . در گفتار بر خود ببالد و به كردار از همه كمتر باشد . بىآن كه كارى سازد به سود آن اميد مىبندد و از كيفر جرمى كه مرتكب شده آسوده خاطر مىباشد . در امور دنيوى كه ناپايدار مىباشد شتابان است و از آنچه پايدار است [ امور اخروى ] ، نادانسته روگردان . از مرگ بيم دارد ولى از آن كه فرصت [ انجام كار خوب ] از دست مىرود نمىترسد . گناه ديگران را بزرگ مىانگارد و بيشتر از گناه آنان را كه خود مرتكب شده ، كوچك مىپندارد . طاعت خود را بسيار مىداند ولى طاعت ديگران را ناچيز مىپندارد . بر گناه ديگران كه كمتر از گناه خودش است نگران ولى به عمل خويش كه كمتر از [ عمل نيك ] آنهاست اميدوار مىباشد . بر مردم طعنه مىزند ولى خود را مىستايد . هنگام تندرستى و خشنودى امانت پرداز است و در حال خشم و گرفتارى خيانتكار . هر گاه عافيت يابد پندارد توبه كرده است و چون گرفتار شود گمان نمايد كه كيفرش داده‌اند . روزه را به تأخير اندازد و خواب را مقدّم دارد .
شب را به عبادت سپرى ننمايد و روز را به روزه دارى نگذراند . بيخوابى نكشيده چشم به راه صبح است و روزه ناگرفته در انتظام شام است . از زير دست خود به خدا پناه برد ولى از بالادست خود به او پناه نبرد . مردم را برابر خود برپا نگه دارد ولى خود در برابر پروردگارش برپا نايستد . در نزد او خفتن با توانگران دوست داشتنىتر است از نمازگزاردن با مستمندان . از [ نعمت ] اندك به خشم آيد و از [ نعمت ] زياد طغيان نمايد . به سود خود بر ديگرى دريغ دارد ولى به سود ديگرى بر خود دريغ نكند . دوست دارد كه از او فرمان برند و با او مخالفت نورزند . حق خود را به كمال مىستاند ولى حقّ ديگرى را به كمال نمىپردازد . مرشد و راهنماى ديگران باشد ولى خود به بيراهه رود . از مردم مىترسد نه به خاطر خدا ولى از پروردگار در بارهء آفريدگانش نمىترسد . منكر را معروف داند و معروف را منكر شمارد . سپاس نعمتهاى پروردگارش را به جاى نياورد و خدا را بر فزونى نعمتها شكرگزار نباشد . امر به معروف و نهى از منكر ننمايد . سراسر عمر در اشتباه بوده است . اگر بيمار شود ، اظهار اخلاص و توبه نمايد و چون بهبود يابد سنگدلى پيشه كند و [ راه و روش خود ] را دوباره در پيش گيرد . او همواره به [ امور معنوى ] خود زيان رساند و سودى نصيب خود نسازد . نمىداند كه كردارش به كجا مىانجامد ، تا كى و تا كجا ؟ خدايا ما را از نافرمانى خود بر حذر دار . [ اى اندرز جو ! ] تو نيز اين اندرزها را حفظ كن و به خاطر سپار و هر وقت خواهى بازگرد .

263