اگر مردم بر تو گمان ستمگرى برند [ براى رفع سوء ظن آنها ] عذر خود را آشكارا با آنان در ميان گذار و با اين اطلاع رسانى شفاف بدگمانى آنان را از خود دور كن ؛ زيرا اگر چنين كنى خود را به عدالت خوى داده اى و هم با مردم مدارا نموده اى و ارائهء عذر موجّه ، تو را به خوبى و خوشى ، به هدفى كه در به راه حقّ درآوردن مردم دارى ، موفّق مىسازد .
اگر دشمنت تو را به صلح مورد دلخواه تو فراخواند ، از آن روى برمتاب ؛ زيرا صلح مايهء آسايش نيروهاى نظامى تو و رهايى از غم و رنج و آرامش كشور توست ؛ ولى كاملا هشيار باش كه هنگام پيشنهاد صلح به دشمن نزديك نشوى و بىاحتياطى نكنى ؛ زيرا چه بسا دشمن با نزديك شدن به تو ، نقشهء غافلگير كردنت را داشته باشد ؛ [ دشمن هر چه باشد دشمن است ] ، پس دورانديش باش و هر راه وحشت انگيزى را كه احتمال دارد از آن راه به تو حمله ور شود ، مسدود ساز و در همهء كارها به خدا اعتماد كن و اگر ميان تو و دشمنت قضيّه اى رخ داد كه به خاطر آن پيمان صلحى بستى يا تعهّدى را به عهده گرفتى ، به پيمان خويش وفا كن و تعهّد خود را رعايت نما . و خود را چون سپرى برابر پيمانت ساز ؛ زيرا هيچ يك از واجبات الهى كه مردم با وجود اختلاف فكرى و دينى ، در آن اتفاق نظر دارند ، چون بزرگ شمردن وفاى به عهد نيست حتى مشركان هم وفاى به عهد را در ميان خود لازم مىشمردند ؛ زيرا آنان نيز عواقب وخيم نيرنگبازى ، و پيمانشكنى را دريافته بودند ؛ پس هرگز در آنچه بر عهده گرفته اى ، خيانت مكن و پيمان خود را مشكن و دشمنت را گول مزن ؛ زيرا تنها نادان در برابر خداى تعالى دليرى نمايد .
همانا خداوند پيمان و پناه خود را به سبب رحمت و محبّتى كه نسبت به بندگانش دارد ، وسيلهء آسودگى و ايمنى آنان ساخته است تا در سايه سار استوار آن حريم ، آرام گيرند و به جوار آن پناه آورند ؛ پس در عهد و پيمان ، نه جاى فريبكارى است و نه ظاهرسازى و نه دغلبازى . مبادا كه سختى اجراى پيمانى كه بر عهده گرفته اى و عهد خدا آن را بر گردنت نهاده ، تو را به شكستن پيمان و فسخ آن وادار سازد ؛ زيرا شكيبايى تو در برابر كار دشوارى كه اميد به گشايش آن بسته اى و نيك فرجامى آن را انتظار دارى ، بهتر از پيمان گسستنى است كه از پيامدهاى آن بترسى و گرفتار بازخواست الهى گردى و بر تو جبران كردن آن در دنيا و آخرت امكان پذير نباشد .

241