زيرا گزينش با اين دو شيوه ، سرچشمهء انواع ستم و خيانت و تحميل [ كارمندان ناشايسته ] بر مردم است و كارها با دغلبازى اصلاح نپذيرد . كارمندان خود را از ميان پرهيزگاران و دانشمندان و رياضت كشيدگان برگزين و از بين آنان نيز آزمودگان و آزرمداران از خانواده‌هاى نجيب و شرافتمند را كه در مسلمانى سابقهء بيشترى دارند انتخاب نما ، زيرا اينان اخلاقى گرانمايه و آبرويى محفوظتر دارند و طمعكارى آنان كمتر و عاقبت نگرىشان بيشتر است ؛ پس بايد اينان در كارى كه بر عهده گرفتى ياوران تو باشند . آنگاه بر مسئوليت آنان بيفزاى و حقوق كافى به ايشان بپرداز كه اين شيوه ، آنان را بر اصلاح حال خود نيرومند گرداند و از دست اندازى به اموالى كه در اختيار دارند ، باز دارد و نيز اين كار تو براى آنها حجّت مىشود كه اگر از فرمان تو سرپيچى نمايند يا در امانت خيانت ورزند ، محكوم گردند .
سپس بر كارهاى آنان مراقبت دار و بازرسان مخفى از مردم راستگوى و وفادار به خود بر ايشان بگمار ؛ زيرا از بازرسى و مراقبت نهانى تو در كارهايشان آنان را به رعايت امانت و مداراى با رعيّت وامىدارد . از دستيارانت نيز مراقبت نما ، اگر يكى از آنان دست به خيانتى گشود و گزارش بازرسان مخفى تو ، در خيانت او مورد اتفاق بود ، و همه به آن گواهى دادند ، همين گزارشها كافى است تا او را به تنبيه بدنى مجازات كنى و آنچه به دست آورده از او بستانى و سپس او را خوار بدارى و داغ ننگين خيانت را بر پيشانيش بگذارى و طوق بدنامى را بر گردنش آويزى .
راههاى بهبود حال پرداختكنندگان خراج [ ماليات ] را با علاقه رسيدگى كن ، زيرا سامان خراج و خراج دهندگان مايهء بهبود وضع ديگران است و كار ديگران سامان نگيرد مگر به سامان يافتن خراجگزاران ؛ زيرا همهء مردم نان خوار خراج و خراج دهندگاناند ؛ پس بايد آبادانى زمين بيشتر از دريافت خراج [ ماليات ] مد نظر تو باشد ؛ زيرا ماليات و خراج فراهم نيايد جز به آبادانى زمين و هر كس بدون آباد ساختن ، خراج و ماليات طلبد ، شهرها را ويران سازد و مردم را هلاك نمايد و كارش استوار نماند جز اندكى ، پس ماليات و خراج دهندگان همه شهرهايت را نزد خود گردآور و امر كن تا از وضعيّت سرزمين خود و راه كارهاى بهبود و گشايش كارشان به تو اطلاع رسانى نمايند . سپس از كارشناسان نيز در آن باره گزارش بخواه

227