نام کتاب : تحف العقول عن آل الرسول ( ص ) ( فارسي ) نویسنده : ابن شعبة الحراني جلد : 1 صفحه : 211
بايد كه دوست داشتنىترين كارها در نزد تو ، كارهايى باشد كه با ميانه روى سازگارتر و در دادگرى دمسازتر است و خرسندى مردم را در پى دارد ؛ زيرا خشم تودههاى مردم ، خرسندى نزديكان را از بين ببرد ولى ناخرسندى نزديكان - در صورت خرسندى مردم از تو - ناچيز و بىاثر گردد . خواص و نزديكان كسانى هستند كه به هنگام رفاه و آسايش بر دوش حاكم بارى گرانند و زمان گرفتارى كمتر به يارى او برمىخيزند و خوش ندارند كه به انصاف در بارهء آنان داورى شود . اينان همه چيز را به پافشارى از حاكم مىطلبند و اگر عطايى يابند ، كمتر از همه سپاس گويند و اگر به آنان ندهند ديرتر از ديگران عذر پذيرند و در سختى روزگار شكيبايى را از همه كمتر پيشه گيرند . همانا ستون دين و انبوهى مسلمانان و آمادهء پيكار با دشمنان ، عامّهء مردم هستند ؛ پس بايد توجّه و تمايل تو به ايشان بيشتر باشد و به امورى كه عامّ المنفعه و خوش سرانجاماند عنايت مخصوص داشته باشى . هيچ نيرويى جز نيروى خدا نيست . بايد دورترين افراد رعيّت از تو و منفورترين آنان در نزد تو ، كسى باشد كه بيش از ديگران عيب مردم را مىجويد ؛ زيرا همه مردم را عيبهاست و حاكم از هر كس ديگر به پوشاندن آنها سزاوارتر است ؛ براى آشكار شدن عيوب پنهانى مردم تلاش مكن و تا توانى عيب مردم را بپوشان تا خدا هم عيبهاى تو را كه دوست دارى از مردم پوشيده بماند بپوشاند . گرهء هر كينه اى را نسبت به مردم ، از خود بگشاى و رشتهء هر انتقامى را ريشه كن ساز و عذر پذير باش و جارى ساختن حدود را با شبهات دور كن [ با پيش آمدن شبهه در مجرم بودن كسى از اجراى حدود خوددارى نما ] . و خود را از آنچه براى تو روشن نيست ناآگاه گير و شتابان گفتهء سخن چين را مپذير ؛ زيرا سخن چين دغل باز است ، هر چند ، خود را چون خيرخواهان جلوه دهد و هرگز شخص بخيل را به مشورت خود راه مده كه تو را از احسان باز دارد و از فقر بترساند و نه ترسو را [ به مشورت راه بده ] كه در انجام كارها روحيّهء تو را تضعيف مىكند و نه حريص را كه مال اندوزى از راه ستم را براى تو خوش نما مىسازد ؛ همانا بخل و ترس و حرص ، خوىهاى گوناگون هستند كه سوء ظن به خداوند ، آنها را در سرشت اشرار گنجانده است . يقين بدان كه بدترين وزيران تو ، وزيرى است كه وزير بدكاران بوده و در گناهان آنان شركت نموده
211
نام کتاب : تحف العقول عن آل الرسول ( ص ) ( فارسي ) نویسنده : ابن شعبة الحراني جلد : 1 صفحه : 211