همانا از ميان بردن توشه نشانهء تباهى است . وه ! چه كوچك است مصيبت دنيا در برابر بزرگى نيازمندى در فردا . بىاعتمادى و ناآشنايى شما به يك ديگر نيست مگر به خاطر نافرمانىها و گناهانى كه در آن گرفتاريد . چه قدر راحتى به سختى و تهيدستى به دگرگونى نزديك است . هر شرّى كه به دنبالش بهشت باشد ، نتوان آن را شرّ دانست و آن خيرى كه آتش دوزخ در پى بود ، نتوان آن را خير به حساب آورد . هر نعمتى در برابر بهشت ، ناچيز است و هر بلايى در قياس با آتش دوزخ ، سلامتى است . هنگام پاكسازى درونها ، گناهان بزرگ خودنمايى كنند . پاكسازى عمل از خود عمل كردن سختتر است و پاك كردن نيّت از فساد ، براى عملكنندگان ، از جهاد طولانى دشوارتر است . هيهات ! اگر تقوى مدّ نظرم نبود ، من از همهء عرب [ در سياست بازى و فريبكارى ] زيركتر بودم . بر شما باد رعايت تقواى الهى در عيان و نهان ، گفتار حقّ در حال خشنودى و خشم ، ميانه روى هنگام دولتمندى و تنگدستى ، رفتار عادلانه نسبت به دوست و دشمن ، كار كردن در حال شادابى و سست حالى و خشنودى از خدا در سختى و خوشى . هر كه پرگويى كند ، خطاهايش بسيار باشد و هر كه خطاهايش افزونتر شد ، حياتش كمتر گردد و هر كه حياتش كمتر باشد ، پارسايىاش اندك بود و هر كه پارسايىاش اندك باشد ، دلش بميرد و هر كه دل مرده شد ، راه به دوزخ برده است . هر كه بينديشد ، عبرت گيرد و هر كه عبرت گيرد ، عزلت گزيند و هر كه عزلت گزيند ، سالم ماند . هر كه شهوت را واگذارد ، آزاد زندگى نمايد . هر كه حسد را وانهد ، محبوب مردم باشد . عزّت مؤمن در بىنيازى او از مردم است .
قناعت ثروتى است كه پايان نپذيرد . هر كه فراوان ياد مرگ كند ، به اندكى از دنيا خشنود باشد . هر كه بداند گفتارش از كردارش به شمار مىآيد ، جز در آنچه به سود [ مادى و معنوى ] اوست زبان نگشايد . شگفتا از كسى كه از كيفر بترسد ولى از انجام گناه دست باز ندارد و اميد ثواب داشته باشد ولى اهل توبه و عمل نشود ! انديشه ، روشنى آورد و غفلت ، تيرگى و نادانى ، گمراهى . خوشبخت كسى است كه از ديگران پند گيرد . ادب بهترين ميراث است و خوش اخلاقى بهترين همنشين . با قطع ارتباط با خويشاوندان ، پيشرفتى [ در زندگى ] نباشد و با هرزگى ، توانگرى نباشد .
سلامتى ده بخش است كه نه بخش آن در لب فرو بستن است جز ذكر خدا و يك بخش هم در ترك همنشينى كمخردان . سر لوحهء دانش ، نرم رفتارى است و آفت آن ، پرخاشگرى است . شكيبايى بر مصيبتها از گنجينه‌هاى ايمان است .

159