اينان سختى راه و جدايى از دوستان و رنج سفر و ناگوارى خوراك را به جان بخرند تا به آن سراى فراخ خود رسند و در منزل آسايش خويش بيارمند ؛ پس اينان از هيچ يك از آن سختىها رنجور نشوند و هزينه اى را كه پذيرفتند تاوان نپندارند . و هيچ چيز نزدشان خوشتر از آن نيست كه به منزلگاهشان نزديك كند و به محل موعود درآورد . و مثل كسانى كه فريفتهء دنيا گرديدند ، مثل گروهى است كه در منزلگاهى سبز و خرّم و پر نعمت بوده‌اند و از آنجا به منزلگاهى خشك و بىآب و گياه رخت افكنده‌اند ؛ پس براى آنان چيزى ناخوشايندتر و دشوارتر از جدايى از جايى كه در آن به سر برده‌اند و رسيدن به جايى كه بدان سفر كرده‌اند ، نباشد . من تو را به انواع نادانىهايت سرزنش مىكنم تا تو خود را دانشمند نپندارى و اگر چيزى به تو رسيد كه شناختى پيدا كردى آن را بزرگ نشمارى ؛ زيرا دانشمند كسى است كه دريابد معلومات او در مقابل مجهولاتش ، ناچيز است . و بدين سبب خود را نادان به حساب آورد و در تحصيل دانش تلاش بيشترى نمايد و پيوستهء جويا و شيفتهء آن باشد و از آن بهره گيرد و نسبت به دانشوران فروتن و متوجّه باشد و نزد آنان خاموشى گزيند و از خطا و لغزش بر حذر باشد و از آن شرم نمايد . و اگر با چيزى مواجه شد كه آن را نفهميد انكارش ننمايد ؛ زيرا به نادانى خويش معترف است . و همانا ، نادان كسى است كه خود را نسبت به چيزى كه نمىداند دانا شمارد و به رأى خود اكتفا نمايد و پيوسته از دانشمندان دورى گزيند و بر آنان خوارى پسندد و مخالفان خود را خطاكار شمارد و مطالبى را كه نفهميده آنها را گمراه كننده پندارد و هر گاه مسأله اى را كه نفهميده ، برابر او رخ دهد منكرش شود و آن را تكذيب نمايد و در اثر نادانى خود گويد : من اين مسأله را نمىدانم و به آن اعتقادى ندارم و به گمانم چنين چيزى وجود ندارد و كجا چنين چيزى تواند باشد ؟ ! اين به سبب اعتماد [ بيش از حدّ ] به خود و كم توجّه اى او به نادانىاش باشد و از آنچه به اشتباه به آن اعتقاد پيدا كرده دست برندارد و بدين سبب از آنچه ندانسته بهره مند نگردد و حقّ را انكار نمايد و در نادانى سرگردان بماند و با حالت تكبّر از طلب دانش سر باز زند .
پسر جانم ! سفارش مرا نيك درياب و خود را در آنچه ميان تو و ديگران است ، ميزان قرار ده ؛ پس آنچه براى خود دوست مىدارى براى ديگران نيز دوست بدار و براى ديگران مخواه آنچه براى خود نمىخواهى و همچنان كه دوست ندارى بر تو ستم رود ، خود نيز بر كسى ستم مكن .

121