نجات داد .
مقدر چنين بود كه امام ( عليه السلام ) مسؤوليت هاى رهبرى ، و روحانى خود را بعد از شهادت پدرش به دست گيرد . اين مقام مقدس را در نيمهء دوم قرن اول ، در باريكترين شرائطى كه بر امت اسلامي مى گذشت ، يعنى مرحله‌اى كه موج فتوحات صدر استلام پيامدهائى به دنبال آورده بود ، تعهد فرمود . اين موج با هيجان روحي اش ، با حماسهء رزمى ايدهئولوژىاش ، تا آن زمان كشيده شده بود ، موجى كه قدرت فرمانروايى كسراها و قيصرها را متزلزل ساخت ، و ملل مختلف وبلاد گسترده‌اى را ، به دعوت جديد فراخواند و در پيامد آن ، مسلمانان آن روز ، يعنى نيمهء دوم قرن اول هجرى زمامدار بخش عظيمى از جهان متمدن شدند .
با اينكه اين زمامدارى گسترده ، نيروى عظيمى در زمينهء جهانى براى مسلمانان از نظر سياسي و نظامى به وجود آورد ، آنان را در برابر دو خطر بزرگ ، بيرون از حدود سياسي و نظامى قرارداد ، و ضرورت ايجاب مى كرد از همان ابتداء با يك حركت قاطع جلو آن دو خطر ايستادگى شود .
يكى از آن دو ، خطر آگاهى مسلمانان از فرهنگ هاى متنوع و مبانى قانونگزارى ديگران و اوضاع اجتماعى مختلف آنان بود ، كه بر اثر بر خورد با ملت هايى كه فوج فوج به اسلام وارد مى شدند فرهنگ و تمدن اسلامي را مورد تهديد قرارد مى داد . از اين رو و لازم بود در زمينهء علمي كارى انجام شود تا مسلمانان به اصالت فكرى و شخصيت قانونگزارى ويژهء خود ، كه از كتاب و سنت در اسلام الهام مى گيرد ، واقف گردند .
در اينجا ضرورت يك حركت فكرى اجتهادى به نظر مى رسيد تا در

10