ديگر جمع مىشوند و به شكل زنجير در مىآيند و گاهى دو تا دو و يا سه تا سه تا و چهار تا چهارتا دور هم جمع مىشوند و گاهى به شكل كليه و يا به شكل خوشه انگور درمىآيند .
3 - به شكل حلزونى و آنها ميكروبهايى هستند كه مستطيلند و مانند اژدها هستند يا به شكل « و » و يا به شكل « ، » مىباشند و گاهى به آنها باسيل ضمه اى مىگويند و برخى از آنها در اطرافشان فرورفتگى است .
اين ميكروبها به يكى از دو طريق تكثير مىشوند :
1 - به صورت تقسيم عرضى كه به دو قسم تقسيم مىشود و هر قسم هم به دو قسم ديگر تقسيم مىشود و همين طور .
2 - به صورت توليد دانه هايى در داخل ميكروب كه از آن جدا مىشود و رشد مىكند و خودش ميكروب ديگرى مىشود و اين رشد به سرعت انجام مىگيرد .
اين ميكروبها در مايعات رشد مىكنند و موادى توليد مىكنند كه به بدن ضرر مىرساند چه كم باشند يا زياد .
راههاى سرايت آنها و به عبارت ديگر وارد شدن ميكروبها در بدن گوناگون است كه مهمترين آنها چهار طريق است :
1 - از طريق ريه ها . 2 - از طريق دستگاه گوارش . 3 - از طريق پوست . 4 - از طريق غشاء مخاطى مانند اعضاء تناسلى و چشم . البته لازم نيست كه سطح جسم يا غشاء مجروح باشد تا ميكروب داخل

89