ذهن طبيبان آن زمان خطور نمىكرد و مطالب آن پس از گذشت دوازده قرن فهميده شد و اين زمانى بود كه دكتر « هارفى » كه ميان پزشكان به كاشف جريان خون معروف است ، ظاهر شد و اين كشف را كرد ، كشفى كه غرب به آن افتخار مىكند و آن را يكى از معجزات عصر اختراعات مىداند و اين كشف ، عالم پزشكى را دگرگون كرد ، ولى اگر انسان با انصاف بينديشد ، اين همان مطلبى است كه امام صادق عليه السّلام در سخن خود به مفضل بيان كرده است . اگر شما در آن دقت كنيد به خوبى خواهيد دانست كه اين كاشف بزرگ چيز تازه اى نياورده و كسى جز ريزه خوار امام صادق عليه السّلام نبوده و امام پيش از قرنها از آن خبر داده بود .
در سخن امام دقت كنيد آنجا كه مىفرمايد :
اى مفضل در بارهء رسيدن غذا به بدن و تدبيرى كه در آن به كار رفته است ، بينديش ! طعام به معده وارد مىشود و معده آن را آماده مىكند و چكيدهء آن را در رگهاى نازكى كه ميان آنهاست به كبد مىفرستد و به گونه اى است كه غذا را تصفيه مىكند و نمىگذارد خود غذا به كبد برسد و باعث زحمت آن شود و اين بدان جهت است كه كبد لطيف است و تحمل سختى را ندارد . پس چون كبد آن را پذيرفت ، آن را تبديل به خون مىكند و به وسيلهء مجارى خاصى كه به اين كار اختصاص داده شده ، به تمام بدن مىفرستد ، مانند جويهاى آب كه آب را به زمين مىرساند و هر نوع فضولات و كثافاتى كه از آن حاصل

80