براى خرابكارى و انتقام آماده مىگردد . چون خون هيجان پيدا مىكند و به سرعت به قلب مىرود و از آنجا در تمام رگها منتشر مىشود و به طرف بالاى بدن مىرود و صورت سرخ مىشود و رگهاى گردن باد مىكند و در سينه هيجان به وجود مىآيد و لبها و دندانها مىلرزد و در اين حالت است كه بدن براى انتقام برانگيخته مىشود . شاعر در اين باره مىگويد :
< شعر > و لم ار في الاعداء حين اختبرتهم عدوّا لعقل المرء اعدى من الغضب < / شعر > يعنى در ميان دشمنان پس از امتحانى كه كردم ، دشمنى سرسختتر از خشم نديدم .
مهمترين عوامل غضب وراثت و بيماريهاست ، چيزهايى كه زمينهء آن را فراهم مىكند ، بسيار است از جملهء آنهاست مزاج عصبى و حالتهايى كه از خوردن غذاهاى تند به وجود مىآيد ، همچنين محيط و تربيت تأثير فراوانى در تشديد غضب دارد .
بعضىها گفته‌اند كه عوامل تحريككنندهء غضب ، عجب و مزاح و ستيزه جويى و حيله گرى و حرص در جمع آورى مال و رسيدن به مقام است و همهء اينها اخلاق ناپسنديده هستند و با وجود اين عوامل نمىتوان از غضب رهايى يافت و بايد اين اوصاف را تبديل به ضد آنها كرد .
غضب عواقب زيانبار فراوانى دارد و از جمله بيماريهايى است كه

157