غالب گردانيد ، او از پيروزى و غلبه خبر مىدهد ، همچنين است غلبه خدا بر چيزها .
و معنى ديگر ظاهر بودنش اين است كه براى كسى كه او را طلب كند ظاهر است ( و براى خدا هم همه چيز ظاهر است ) ، و چيزى بر او پوشيده نيست و اوست مدبر هر چه آفريده ، پس چه ظاهرى از خداى تبارك و تعالى ظاهرتر و روشن تر است ، زيرا هر سو كه توجه كنى صنعت او موجود است و در وجود خودت از آثار او به قدر كفايت هست ، و ظاهر از ما كسى است كه خودش آشكار و محدود و معين باشد ، پس در اسم شريكيم و در معنى شريك نيستيم .
و اما باطن بودن خدا به معنى درون چيزها بودن نيست ، بلكه به اين معنى است كه علم و نگهدارى و تدبيرش به درون چيزها راه دارد ، چنان كه كسى گويد : خوب آگاه شدم و راز پنهانش را دانستم ، و باطن در ميان ما كسى است كه در چيزى نهان و پوشيده گشته ، پس در اسم شريكيم و معنى مختلف است .
و اما قاهر بودن خدا به معنى رنج و زحمت و چاره جوئى و ملاطفت و نيرنگ نيست ، چنان كه بعضى از بندگانش بر بعضى غلبه كند و مغلوب غالب شود و غالب مغلوب گردد ، ولى قاهر بودن خداى بزرگ اين است كه تمام آفريدگانش در برابر او كه آفريدگار است لباس خوارى و زبونى پوشيده اند ، از

341