بر زمان پيشى جسته ، و وجودش بر عدم سبقت گرفته ، و ازليتش بر هر ابتداء مقدم بوده ، از آنجا كه به مشاعر آدمى قدرت درك داد دانسته شد كه براى او مشاعر و آلاتى نيست ، و چون جوهر و ماهيات اشياء را ايجاد كرد دانسته شد كه براى او ماهيتى مانند ممكنات نباشد ، و چون بين اشياء ضديت قرار داد دانسته شد كه براى او ضدى نيست ، و چون امور را قرين يكديگر قرار داد دانسته شد كه قرينى براى او نيست .
روشنائى را ضد تاريكى ، وآشكار را ضد نهان ، و خشكى را ضد رطوبت ، و سردى را ضد گرمى قرار داد ، خداوند بين چيزهائى كه با يكديگر سازش ندارند دوستى و الفت قرار دهد ، و بين چيزهائى كه با يكديگر نزديكند جدائى اندازد ، اين جدائى دليل است بر اين كه جدا كننده اى دارد ، و اين دوستى دلالت كند بر اين كه كسى دوستى را قرار داده است ، و اين است فرموده خداى بزرگ : " از هر چيز جفت آفريديم تا اين كه متذكر شويد " .
تا آن كه دانسته شود براى خدا قبل و بعدى نيست ، و ايجاد غرائز گواه است كه براى ايجاد كننده آن غريزه ندارد ، و چون تفاوت را در بين اشياء قرار داد دانسته شود كه براى موجد آنها تفاوت نيست ، و چون براى هر شئ زمانى را قرار داد معلوم مىگردد كه براى خدا زمانى نبوده است ، بعضى از اشياء براى بعضى ديگر حجابند تا دانسته شود كه بين خدا و اشياء حجابى نيست .

321