گواهى دهند به ارتباط داشتن با يكديگر ، و اين ارتباط گواهى دهد به ايجاد شدن ، و ايجاد شدن گواهى دهد به اين كه ازلى نمىباشند ، زيرا محال است شئ حادث ازلى باشد .
پس آن كه به تشبيه در آيد و شناخته شود خدا نيست ، و كسى كه بخواهد به كنه ذات او پى ببرد خدا را يگانه ندانسته ، و كسى كه براى او مثل و مانند آورد به حقيقت او نرسيده ، و هر كه براى او نهايتى تصور كند او را تصديق ننموده ، و هر كه به سوى او اشاره كند او را قصد نكرده است ، و هر كه او را به چيزى تشبيه كند او را اراده نكرده ، و هر كه قائل به جزئيت او شود براى او خوار نگشته است ، و هر كه او را به وهم و خيال در آورد او را اراده نكرده است .
آنچه شناخته شود به خودى خود مصنوع و ساخته شده است ، و هر چه به سبب ديگرى پابرجا است معلول است ، به آفرينش او به وجود او دليل آورده شود ، و به عقل به شناسائى او راه برده شود ، و حجت الهى در فطرت هر كس وجود دارد .
آفرينش خدا آفريدگان را حجاب وپرده اى است بين او و بين آفريده شدگان ، و مغايرت او با مخلوق مفارقت او با ماهيت آنهاست ، و ابتداء نمودن خدا خلق را خود دليل است بر آن كه براى خدا ابتدائى نيست ، زيرا هر ابتداء شده اى عاجز است از اين كه غير خود را ابتداء كند ، ابزار و اسباب دادن خداوند به خلق دليل است بر اين كه براى خدا آلات و ادوات و ابزار نيست ، زيرا ابزار و اسباب گواه احتياج ماديين است .
نامهاى خداوند تعبير از او است ( نه عين ذات او ) ، و افعال خدا راه شناسائى او است ، وذات او حقيقت او است ( كه تغييرى در او نيست ) ، و كنه او جدائى است بين او و بين خلق او ، غيريت او تحديد كننده آنچه غير او مىباشد ، چنان كه ثابت مىكند غير او محدود است .
نشناخته است كسى كه خدا را وصف نموده ، و از او تجاوز كرده كسى كه

317