فرمود : مرا گفتار پيامبر نيرو و جرأت مىبخشد كه فرمود : اگر ابو جهل توانست مويى از سر من كم كند بدانيد من پيامبر نيستم ، و من به شما مىگويم : اگر هارون مويى از سر من گرفت بدانيد من امام نيستم . " ( 1 ) مرگ هارون و درگيرى دو برادر بر سر خلافت هارون دو پسر داشت : محمد امين ، عبد الله مأمون ، او محمد امين را وليعهد اول و عبد الله مأمون را وليعهد دوم خود قرار داد .
در سال 193 هجرى به هارون گزارش رسيد كه انقلاب در شهرهاى خراسان بالا گرفته و فرماندهان ارتش از خاموش ساختن آن عاجز مانده اند ، از اينرو هارون صلاح ديد كه شخصا به آن سامان سفر كند ، وى پسرش محمد امين را در بغداد گذارد ، و مأمون را كه ضمنا از طرف پدر والى خراسان بود همراه خود به خراسان برد .
هارون توانست اوضاع آشفته خراسان را آرام كند ، اما ديگر نتوانست به مركز خلافت - بغداد - برگردد ، و در سوم جمادى الاخرى سال 193 هجرى در طوس درگذشت .
شبى كه هارون در طوس درگذشت ، مردم با پسر او محمد امين در بغداد بيعت كردند ، پس از آن كه امين به خلافت رسيد مأمون را از ولايتعهدى خلع كرد و فرزند خود موسى را وليعهد نمود ، مأمون نيز در مقابل امين را از خلافت خلع كرد ، پس از يك سلسله درگيريهاى نظامى سر انجام امين در سال 198 كشته شد ، و اختيارات كامل كشور اسلامى در دست مأمون قرار گرفت .

1 - كافى 8 : 257 .

12