معركه اى كه به پيروزى مسلمانان انجاميده بود در اثر سودجويى جمعى ناآگاه به فاجعه اى ناگوار گشت . در اين جنگ بيش از هفتاد و يك تن از مسلمانان به شهادت نائل گشتند . ابوسفيان دستور داد كه رجز بخوانند : " أعل هبل ! أعل هبل ! " " زنده باد هبل ! زنده باد هبل ! " . پيامبر اسلام فرمود آيا به او جواب نمى دهيد ؟ گفتند چه بگوئيم : " الله ! اعلى و اجل الله اعلى واجل " " خداوند برتر و والاتر است " ابوسفيان گفت : " ان لنا العزى ولاعزى لكم " " ما عزى داريم ولى شما بت عزا نداريد " پيامبر خدا فرمود در پاسخ بگويند : " الله مولانا ومولى لكم " " ما سرپرست و صاحب داريم ولى شما سرپرست و صاحب نداريد " .
بدين ترتيب پيامبر بزرگوار اسلام ضربه‌هاى روانى و شوكه‌هاى تبليغى دشمن را بى پاسخ نگذاشت .
راز شكست در جنگ احد " و لقد صدقكم الله وعده اذ تحسونهم باذنه حتى اذا فشلتم وتنازعتم في الامر و عصيتم من بعد ما اريكم ما تحبون ، منكم من يريد الدنيا ومنكم من يريد الأخرة ثم صرفكم عنهم ليبتليكم ولقد عفى عنكم والله ذوفضل على المؤمنين " .
خداوند به وعده خود وفا كرد ( در جنگ بدر ) شما را به دشمنان پيروز گردانيد تا اينك ( در جنگ احد مرتكب اشتباهات زير شديد ) در كار جنگ سستى ورزيديد . اختلاف ايجاد كرديد . پس از اين كه به آرزوى خود رسيديد و پيروز شديد از فرمان رهبر و فرمانده و پيامبر سرپيچى كرديد . بعضى از شما براى دنيا ( و غنائم ) و بعضى براى آخرت مى جنگيدند . و خداوند شما را از پيشرفت و پيروزى بازداشت تا شما را بيازمايد و البته اين اشتباهات مورد عفو قرار گرفت و خداوند نسبت به افراد با ايمان بخشايشگر است .

132