امورى كه پايه هاى حكومت تو را مىلرزاند از سازگارى و كوتاه آمدن با دشمنان كارسازتر است ) .
اميرمؤمنان عليه السلام فرمود : اما خداوند چنين حكمى نفرموده است اى مالك !
خداوند فرموده : ( جان را به جان قصاص كنيد ) ، [1] پس ديگر چه جاى اندكى ستم ؟ [2] و نيز فرموده است : ( و هر كه مظلوم كشته شود ما قدرتى در اختيار ولى او نهاده ايم ( كه انتقام گيرد ) ولى نبايد در قتل اسراف كند چرا كه او ( از سوى ما ) يارى شده است ) . [3] ابوبردة بن عوف ازدى - كه از طرفداران عثمان بود و در جنگ جمل شركت نكرد و در جنگ صفين هم با نيتى متزلزل در ركاب حضرت بود - برخاست و گفت : اى اميرمؤمنان ، به نظر شما اين كشتگانى كه در پيرامون عايشه و طلحه و زبير به روى زمين افتاده اند گناهشان چه بود ؟ فرمود : آنان شيعيان و كارگزاران مرا كشتند و آن مرد از قبيله ربيعه عبدى رحمه الله را با گروهى از مسلمانان به جرم آن كه گفتند : ما مانند شما بيعت را نمىشكنيم و مانند شما خيانت و نامردمى نمىكنيم ، كشتند ، و بر آنان شوريدند و به ظلم و ستم همه را از دم تيغ گذراندند ، و من از آنان خواستم كه قاتلان برادرانم را از ميان اين گروه به من بسپارند تا آنها را قصاص كنم آن گاه كتاب خدا را ميان خودمان داور كنيم ، اما سر بر تافتند و به

[1] - سوره مائده / 45 .
[2] - مقصود امام عليه السلام آن است كه هدف هر چه بزرگ و مهم و مقدس باشد نبايد از راه ظلم و ستم تأمين گردد و هدف مقدس وسيله نامقدس را توجيه نمى كند ، بلكه استفاده از وسيله نامقدس در راه هدف مقدس ، نقض غرض و خلاف مقصود است . تنها وظيفه ما آن است كه در راه پهناور حق حركت كنيم ، اگر به مقصود رسيديم چه بهتر و اگر نرسيديم مانعى ندارد و گناهى بر ما نيست چرا كه وظيفه رسول تبليغ است وبس .
[3] - سوره اسراء / 33 . در شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد به نقل از نصربن مزاحم اين افزوده را دارد : ( واسراف در قتل آن است كه غير قاتل را بكشى و خدا از آن نهى كرده و ستم همين است ) .

811