پيامبران اولوا العزم عليهم السلام و بهتر از فرشتگان مقرب عليهم السلام مى دانند ولى از رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم بهتر نمى دانند . حال اگر گويند : بريه در اينجا پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم را شامل نمى شود به دليل خاصى كه دلالت دارد پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم از او بهتر است ، در پاسخ گفته مى شود : بنابر اين پيامبران ديگر و فرشتگان را نيز شامل نمى گردد . [1] در اينجا لازم است به نكته اى ادبى توجه شود و آن اين كه : برية بر وزن فعيلة از ماده برأ است ( بريئة ) و همزه آن را براى تخفيف حذف كرده اند و جايز است كه از برى به معناى خاك باشد . ابن منظور گويد : ( برية يعنى آفريدگان ، و اصل آن با همزه است و عرب همزه آن را انداخته است مانند نبى و ذرية كه نبئ و ذريئة بوده است ، و اهل مكه بر خلاف عربهاى ديگر بريئة ونبئ وذريئة را كه از ذرأ گرفته شده است با همزه مى خوانند ) .
شگفتا از آلوسى كه با اعتراف به اين كه بريه همان خليقه ( آفريدگان ) است به طور مطلق ، چگونه على عليه السلام را بهتر از پيامبران و فرشتگان نمى داند ! خدا را شاهد مى گيرم كه او اين سخن را جز از روى ناخوشاينديش نسبت به برترى مقام سرور موحدان و امير مؤمنان ، نفس پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم و همتاى قرآن ، برادر مصطفى و همسر فاطمه زهرا عليهم السلام نگفته است . آيا او احاديثى را كه در آنها على عليه السلام از همه آفريدگان برتر دانسته شده نديده است مانند حديثى كه آن حضرت را در كمالات به انبياء تشبيه مى كند و حديث برادرى آن حضرت با رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم ، و حديث پرنده بريان كه پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم دعا كرد خداوند محبوبترين آفريدگانش را بفرستد و با او از آن بخورد ؟ ! آيا اين حديث را از عمر بن خطاب نشنيده است كه رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم فرمود : ( اگر ايمان همه اهل آسمانها و زمين را در يك كفه ترازو و ايمان على را در كفه ديگر قرار دهند ايمان على بن ابى طالب برايمان همه

[1] - تفسير روح المعانى 30 / 207 .

323