و آنچه از روايات در استجاب بلند خواندن نماز شب وارد شده ، مختصّ به حمد است ، نه دعاهاى آن .
بدان كه كيفيت دست برداشتن براى ( دعا و قنوت ) اين است كه دستها باز و تا محاذى سينه بالا باشد ، چنان كه سعد بن يسار گويد : امام صادق عليه السّلام فرمود : چنين است رغبت در دعا و نماز و بعد دو دستش را به آسمان بلند كرد و انگشت سبّابه ( اشاره ) را به طرف چپ و راست حركت داد و فرمود : اين است تضرّع و زارى و دستها را در مقابل صورت و به طرف قبله گرفت و فرمود : اين است ابتهال ( و توجّه كامل ) و در ادامه فرمود : هر كدام از شما كه خواست به درگاه حقّ ابتهال كند ، در آن حال اشك را بر گونه‌ها جارى سازد و اگر نتوانست گريه كند ، خود را شبيه گريه‌كنندگان درآورد ، و اگر كسى نتوانست ايستاده نماز بخواند ، نشسته بخواند .
على عليه السّلام فرمود : هر كس هنگام سحر هفتاد بار بگويد : استغفر الله ، جزء كسانى خواهد بود كه خدا فرموده : و المستغفرين بالاسحار ، و هر كس در شب هفتاد آيه از قرآن تلاوت كند ، جزء غافلين محسوب نخواهد شد .
يكى از بزرگان گويد : اگر شب را به خواب بگذرانم ، و صبح از آن پشيمان باشم بهتر است تا شب را عبادت كنم ، و صبح گرفتار خودپسندى باشم .
نقل است [1] كه يك نفر از بنى اسرائيل گوسفندى را قربانى كرد و از او قبول نشد و او خود را سرزنش مىكرد و خطاب به نفس مىگفت : سبب تو هستى كه قربانى من قبول نشد ؟ شنيد كه هاتفى گفت : سرزنش نفس براى تو بهتر است از عبادت يك صد هزار سال .

[1] و قرب رجل من بنى اسرائيل قربانا فلم يقبل منه و هو يلوم نفسه و يقول لها يا نفس هذا منك و من قبلك اوتيت فنودى انّ مقتك لنفسك خير من عبادة مائة الف سنة .

238