شعائر اسلام كه محلّ نظر ملك علَّام و ملائكه كرام [ است ] * ( وَمَا النَّصْرُ إِلَّا مِنْ عِنْدِ الله ) * [1] .
قانون ملَّى و فوايد كلَّى غير متناهى اولى كلَّى فعلى عدلى و مصالح كلىّ و سلطنت اسلامى عدل و اعتدالى بموجب * ( وَإِذا حَكَمْتُمْ بَيْنَ النَّاسِ أَنْ تَحْكُمُوا بِالْعَدْلِ ) * [2] و جواب الزام و التزام از عمّال و ضباط و حكَّام بر وجه ضمانت و غرامت و سياست شرعى بر مخالفت عدل و تعديل بين رعيت در گفتار و كردار و رفتار بحقّ و صدق و عدل و نصح و اعتدال در حال و احوال و ترك عادات سيّئه شوم مشئوم بى اعتدالى از اجحاف به هر اسم و رسم و بهانه و قلَّق [3] و جريمه و سرانه و تذكره و قرنطينه و جزاى نقدينه و ساير حركات وحشيانه با هر آشنا و بيگانه از فنون ظلم و عدوان و فريه [4] و بهتان بر خصوص مسلمانان و بندگان بى پناه و بىگناه [ است ] اگر در خانه كسى است همين بس است كه از تاريخ هشتاد سال تا كنون كه در عبرة و اعتبار و سياحت و تجربه و اختيار كه خاطر داريم و به چشم بصيرت و حسن فطرت تعقل كرده‌ايم قريب ده كرور مسلمانان داخله فرار به خارجه نموده‌اند و به اين واسطه بلاد محروسهء ايران در تنزّل و خرابى و بلاد خارجه در ترقى و آبادى [ شده ] ، در خصوص يك عراق عرب از بغداد إلى كوفه و بصره پنج كرور ايرانى از هر صنف مشغول تعمير و آبادى و رعيّتى و تجارت و فلاحت و زراعت از هر جهت و از عرب در تمام ايران ده نفر

[1] آل عمران / 126 ، انفال 10 - پيروزى و نصرت جز از جانب خدا نازل نمىشود .
[2] نساء / 58 - چون در ميان مردم به داورى بنشينيد ، به عدل و داد ، داورى نماييد .
[3] قلق : واژهء تركى است به معنى : رشوه .
[4] فريه : افتراء .

217